هوش مصنوعی در تدریس: تحول در آموزش وپرورش وچشم انداز آینده

چکیده در دهه های اخیر، فناوری به عنوان نیرویی تحول آفرین در همه ابعاد زندگی انسان نفوذ کرده است و حوزه آموزش و پرورش نیز از این قاعده مستثنا نیست. ظهور هوش مصنوعیArtificial Intelligence) )به ویژه در سال های اخیر، فصل تازه ای را در نظام های آموزشی رقم زده و به ابزاری موثر برای بهبود فرآیند یاددهی–یادگیری تبدیل شده است. هوش مصنوعی دیگر صرفا یک فناوری نوین نیست، بلکه به عنوان یک رویکرد آموزشی، پژوهشی و مدیریتی در مدارس، دانشگاه ها و مراکز تربیت معلم مطرح شده است. کاربردهای این فناوری از تحلیل رفتار یادگیری دانش آموزان گرفته تا طراحی مسیرهای یادگیری شخصی، ایجاد محتوای هوشمند، ارزیابی خودکار، و حتی پشتیبانی عاطفی و انگیزشی برای یادگیرندگان گسترش یافته است.از منظر آموزشی، هوش مصنوعی می تواند نقش معلم را از یک انتقال دهنده صرف اطلاعات به تسهیل گر یادگیری ارتقا دهد. سیستم های هوشمند، داده های عملکردی دانش آموزان را تحلیل کرده و به معلم کمک می کنند تا بر نقاط ضعف، علایق و نیازهای فردی هر دانش آموز تمرکز کند. این رویکرد نه تنها باعث افزایش کارایی آموزشی می شود، بلکه عدالت آموزشی را نیز تقویت می کند؛ زیرا هر دانش آموز بر اساس توانایی های خود مسیر یادگیری متفاوتی را تجربه می کند. در این میان، نقش معلم نه تنها کم رنگ نمی شود، بلکه با توسعه مهارت های جدید، نقش انسانی او پررنگ تر و موثرتر جلوه می کند؛ به ویژه در پرورش تفکر انتقادی، ارزش های اخلاقی و ارتباط انسانی در فضای آموزشی. از سوی دیگر، هوش مصنوعی در مدیریت آموزشی و امور تربیتی نیز تحولی بنیادین ایجاد کرده است. مدیران مدارس می توانند با تحلیل داده های آموزشی، رفتارهای کلاسی، میزان حضور، پیشرفت تحصیلی و حتی سلامت روانی دانش آموزان را رصد کنند و تصمیمات آگاهانه تری بگیرند. در امور تربیتی، ربات ها و نرم افزارهای هوشمند قادرند در قالب بازی ها، داستان ها و گفت وگوهای مجازی، ارزش ها و مهارت های اجتماعی را به طور غیرمستقیم و موثر به دانش آموزان منتقل کنند. این امر، فرصتی برای ترکیب دانش روان شناسی تربیتی با فناوری نوین فراهم می سازد.از منظر تربیت بدنی، استفاده از ابزارهای هوشمند در تحلیل حرکات بدن، ارزیابی آمادگی جسمانی، طراحی تمرینات شخصی و تشویق به فعالیت بدنی به ویژه در دوران پساکرونا، رویکردی جدید را ایجاد کرده است. هوش مصنوعی می تواند در قالب برنامه های آموزشی، بازی های حرکتی و حتی واقعیت افزوده، نشاط و پویایی را به محیط های آموزشی بازگرداند. در نتیجه، تلفیق فناوری و تربیت بدنی نه تنها سلامت جسمی، بلکه سلامت ذهنی و اجتماعی دانش آموزان را نیز ارتقا می دهد. در مجموع، پژوهش حاضر با بررسی ابعاد مختلف به کارگیری هوش مصنوعی در تدریس، به تحلیل مزایا، چالش ها، و چشم انداز آینده آن می پردازد. یافته ها نشان می دهد که توسعه مهارت های فناورانه در میان معلمان، به ویژه در دوره ابتدایی و حوزه های تربیتی، از مهم ترین گام ها برای بهره گیری درست از این فناوری است. در نهایت، این مقاله بر ضرورت تدوین الگوی ملی هوش مصنوعی در آموزش و پرورش ایران تاکید دارد تا بتوان از ظرفیت های این فناوری در جهت تحقق اهداف انسانی، اخلاقی و علمی بهره برد.

کلیدواژه ها:

کلمات کلیدی هوش مصنوعی ، آموزش و پرورش ، یادگیری ، فناوری .