آموزش مهارت های تفکر انتقادی از طریق بازی های آموزشی برای دانش آموزان

در دنیای امروز، یکی از اساسی ترین اهداف آموزش و پرورش، پرورش تفکر انتقادی در میان دانش آموزان است؛ تفکری که آنان را قادر می سازد تا به جای پذیرش منفعلانه اطلاعات، با ذهنی باز، تحلیلی و منطقی به بررسی و ارزیابی مفاهیم پیرامون خود بپردازند. در قرن بیست ویکم، که سرعت تغییرات علمی، فرهنگی و اجتماعی بی سابقه است، توانایی تحلیل، استدلال و تصمیم گیری هوشمندانه از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است. در این میان، بازی های آموزشی به عنوان یکی از ابزارهای نوین و موثر در تدریس، نقش چشمگیری در شکوفایی توانایی های شناختی و اجتماعی دانش آموزان دارند. هدف از پژوهش حاضر بررسی و تبیین راهکارهای آموزش مهارت های تفکر انتقادی از طریق بازی های آموزشی و تحلیل تاثیر آن بر یادگیری عمیق دانش آموزان است. در نظام های آموزشی سنتی، تاکید اصلی بر انتقال دانش و حفظ مطالب بوده است، در حالی که آموزش مدرن بر یادگیری فعال و اکتشافی تمرکز دارد. بازی های آموزشی، محیطی تعاملی، جذاب و بدون فشار ایجاد می کنند که در آن، یادگیرندگان به صورت ناخودآگاه درگیر فرآیند تحلیل، استنتاج، حل مسئله و تصمیم گیری می شوند. در این بستر، معلم دیگر نقش انتقال دهنده دانش را ندارد، بلکه به عنوان تسهیل گر یادگیری عمل می کند و دانش آموز را در مسیر کشف و تحلیل هدایت می نماید. تفکر انتقادی شامل مهارت هایی نظیر مشاهده دقیق، تحلیل منطقی، ارزیابی مستدل، استنباط، تردید سازنده و قضاوت آگاهانه است. پژوهش ها نشان می دهند که این مهارت ها نه تنها در کلاس درس، بلکه در زندگی فردی و اجتماعی دانش آموزان تاثیرگذارند. با این حال، پرورش تفکر انتقادی صرفا از طریق سخنرانی یا تدریس نظری حاصل نمی شود؛ بلکه نیازمند تجربه، تعامل، اشتباه، کشف و بازاندیشی است. بازی های آموزشی دقیقا چنین بستری را فراهم می کنند. در این مقاله، علاوه بر تبیین نظری مبانی تفکر انتقادی، به معرفی چند الگوی اجرایی از بازی های آموزشی پرداخته می شود که به صورت عملی در کلاس های درس قابل استفاده اند. از جمله بازی هایی برای آموزش مهارت پرسش گری، تشخیص درست از نادرست، تحلیل موقعیت ها، و تصمیم گیری اخلاقی. همچنین، نقش معلم در هدایت، ارزیابی و بازخورددهی پس از بازی بررسی می شود؛ زیرا بدون هدایت معلم، بازی صرفا به سرگرمی تبدیل می شود و هدف آموزشی خود را از دست می دهد.

کلیدواژه ها:

کلمات کلیدی تفکر انتقادی ، پیشرفت تحصیلی ، دانش اموز.