نقد فاجعه زندگی در رمان چشم هایش از بزرگ علوی بر پایه روان کاوی زیگموند فروید

فاجعه، بلا و مصیبتی دانسته شده که عوارض آن جبران­نشدنی است. از این ­رو نقد آن برای جلوگیری و آگاهی از بروز دوباره چنین واقعه­ای برای جوامع از ضروریات است. به همین دلیل ما نیز با روشی تحلیلی- توصیفی به نقد فاجعه در رمان چشم­هایش از بزرگ علوی بر اساس روان­کاوی زیگموند فروید پرداخته­ایم تا به چرایی و چگونگی رفتار استاد ماکان و فرنگیس و بالطبع فاجعه­ ای که در این رمان رقم می ­خورد، پاسخ دهیم. از این­رو با توجه به اصطلاحات مهم فروید یعنی خود، فراخود و نهاد مسائلی همچون روان زخم، سرکوبی، انتقال، واپس­رانی، روان رنجوری، اعمال نشانگر و ... بررسی گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که رفتارهای فرنگیس و استاد ماکان اعمالی نشانگر و تصادفی و گویای روان زخمی است که تشدید و منجر به رفتاری هیستریک که نشان از تکانه های واپس رانی­ دارد، در آنان شده است. ویرانگری ناخودآگاه از دریچه چشم های فرنگیس فاجعه زندگی ماکان را رقم می­زند و او را به قاتلی جنسانی تبدیل می کند. در کل در این رمان، ما با برساخت دو شکل از دنیای فانتزی و غیرحقیقی روبه­روایم: دنیای سیاست و مبارزه و دنیای هنر. بهترین شخصیت دنیای سیاست، ماکان و بهترین آفریده هنری، تابلو چشم هایش است. البته باید دانست که در ژرف ساخت (ناخودآگاه) روایت، این دو، سبب فاجعه در زندگی شده اند؛ زیرا دنیای ماکان دنیای سیاست و قدرت است با ابزاری چون نقاشی و جهان فرنگیس، جهان عشق است؛ جهانی که از سوی جامعه سیاست­ زده خلع سلاح شده است.

کلیدواژه ها:

بزرگ علوی ، رمان چشم هایش ، روان کاوی ، فروید ، نقد فاجعه