تحلیل ساختار تذهیب در قرآن خطی موزه چستربیتی دوبلین

قرآن خطی موزه چستربیتی دوبلین به تاریخ ۹۲۷ق توسط روزبهان محمد شیرازی، کتابت و تذهیب و به صورت کاملا سالم طی سده ­ها حفظ شده است. در کتابت آن انواع خطوط ریحان، محقق، ثلث و نسخ به کاررفته و دارای صفحات بسیار پرکار تذهیب در آغاز و انجام است. پژوهش حاضر سعی دارد تا با تحلیل ساختاری و ویژگی ­های نقوش و رنگ تزئینات تذهیب این قرآن خطی، سبک کلی حاکم بر آن را مورد بررسی قرار دهد. بر این اساس، پرسش­ اصلی پژوهش بر این محور است که تزئینات تذهیب در قرآن­ محفوظ در موزه چستربیتی دوبلین دارای چه ویژگی­ های فرمی است؟ این پژوهش از نوع بنیادی، به روش توصیفی-تحلیلی صورت پذیرفته و جمع ­آوری منابع تحقیقاتی به روش اسنادی است. جامعه مطالعاتی، شش برگ از قرآن مذکور ­است. نتایج تحلیل تزئینات این قرآن خطی نشان از ویژگی های خاص این هنرمند مذهب دارد، به گونه ای که تزئینات تذهیب نسخ این قرآن سرشار از آرایه ­های اسلیمی و ختایی و گل ­های شاه عباسی قاب­ بندی است. در برخی موارد از اسلیمی ماری و ترنج و در بسیاری از موارد قاب ­بندی تمهیدی برای چینش منظم طیف­ های مختلف تزئینات بوده و متن به انحای مختلف دربرگرفته شده است. طیف رنگی این تزئینات نیز گسترده و از طلایی و لاجوردی تا آبی، سبز، قرمز و حتی سیاه و سفید را نیز شامل می شود.

کلیدواژه ها:

تذهیب ، تزئینات تذهیب ، تحلیل ساختار ، قرآن خطی چستربیتی دوبلین ، روزبهان محمد شیرازی