تبیین الگوی مفهومی اشتیاق شغلی مدیران بر اساس ابعاد رهبری توزیعی و توانمندسازی شناختی: یک مطالعه فراترکیب

هدف پژوهش حاضر، ارائه یک الگوی مفهومی یکپارچه برای تبیین عوامل موثر بر اشتیاق شغلی مدیران مدارس با تمرکز بر نقش رهبری توزیعی و توانمندسازی شناختی است. در دنیای پیچیده و پویای نظام های آموزشی امروز، درک عواملی که به افزایش تعهد، انرژی و جذب شغلی مدیران منجر می شود، از اهمیت بسزایی برخوردار است. این پژوهش با استفاده از روش کیفی فراترکیب (Meta-synthesis) و رویکرد هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو، به بررسی نظام مند و عمیق ادبیات پژوهشی مرتبط در بازه زمانی ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۴ (۲۰۱۵-۲۰۲۵) پرداخته است. پس از جستجوی جامع در پایگاه های اطلاعاتی معتبر داخلی و خارجی، تعداد ۲۸ پژوهش کیفی و کمی مرتبط که به صورت عمیق به بررسی این سه متغیر پرداخته بودند، به عنوان نمونه نهایی انتخاب شدند. تحلیل و سنتز یافته های این مطالعات منجر به شناسایی سه مضمون اصلی و نه مضمون فرعی گردید. مضامین اصلی عبارتند از: ۱) الزامات ساختاری-فرهنگی رهبری توزیعی (با ابعاد مشارکت در تصمیم گیری، استقلال عمل تیمی، و فرهنگ اعتماد و حمایت متقابل)، ۲) ابعاد روان شناختی توانمندسازی (با ابعاد احساس معناداری، احساس شایستگی، احساس خودتعیینی، و احساس تاثیرگذاری)، و ۳) تجلیات چندوجهی اشتیاق شغلی (با ابعاد انرژی و سرزندگی، تعهد و فداکاری، و جذب و غرق شدگی در کار). الگوی نهایی پژوهش نشان می دهد که رهبری توزیعی از طریق تقویت ابعاد توانمندسازی شناختی، به صورت مستقیم و غیرمستقیم، زمینه را برای شکوفایی اشتیاق شغلی در مدیران و کارکنان آموزشی فراهم می آورد. این یافته ها می توانند به عنوان یک نقشه راه برای سیاست گذاران و مدیران ارشد آموزشی جهت طراحی مداخلات موثر در راستای بهبود محیط کار و ارتقای بهره وری در مدارس به کار گرفته شوند.

کلیدواژه ها:

رهبری توزیعی ، توانمندسازی شناختی ، اشتیاق شغلی ، فراترکیب ، مدیریت آموزشی.