آموزش جهانی شدن/شهروندی جهانی:چگونه دانش آموزان را برای زندگی در دنیای متصل آماده کنیم؟/

در دنیای امروز، جهانی شدن نه تنها یک روند اقتصادی و فناورانه است، بلکه پدیده ای فرهنگی، اجتماعی و آموزشی محسوب می شود که شیوه زندگی، یادگیری و تفکر انسان ها را دگرگون کرده است. در این میان، نظام های آموزشی جهان با چالش بزرگ آماده سازی نسل جدید برای زندگی در جامعه ای به سرعت متصل و درهم تنیده مواجه اند. «آموزش شهروندی جهانی» رویکردی نوین در تربیت انسان هایی است که بتوانند در چنین جهانی به صورت آگاهانه، مسئولانه و اخلاقی زندگی کنند. شهروند جهانی فردی است که در کنار هویت ملی و دینی خود، دارای درکی وسیع از جهان، تعهد به عدالت، صلح، پایداری و احترام به تفاوت های فرهنگی است و می تواند در عرصه های گوناگون اجتماعی، علمی و اقتصادی به شکلی مشارکت جویانه عمل کند.هدف اصلی این مقاله، بررسی نقش نظام آموزشی در تربیت شهروندان جهانی و ارائه راهکارهایی برای آماده سازی دانش آموزان جهت زندگی در دنیای متصل است. پژوهش حاضر با روش توصیفی–تحلیلی، ضمن مرور ادبیات نظری و مطالعات میدانی موجود در ایران، به واکاوی مولفه ها، شایستگی ها و مهارت های لازم برای آموزش شهروندی جهانی می پردازد. یافته ها نشان می دهد که آموزش برای شهروندی جهانی نیازمند پرورش مجموعه ای از شایستگی هاست که شامل تفکر انتقادی، ارتباط بین فرهنگی، سواد رسانه ای و دیجیتال، احترام به حقوق بشر، آگاهی از توسعه پایدار و توانایی حل مسائل جهانی است.تحلیل وضعیت نظام آموزشی ایران نشان می دهد که هرچند اسناد بالادستی چون سند تحول بنیادین آموزش وپرورش، به اهمیت تربیت شهروندانی آگاه و مشارکت جو اشاره دارد، اما در عمل، فاصله چشمگیری میان اهداف و واقعیت های آموزشی وجود دارد. برنامه های درسی غالبا بر دانش نظری و محتوای سنتی متمرکزند و کمتر به مهارت های ارتباطی، فرهنگی و جهانی توجه دارند. کمبود آموزش تخصصی برای معلمان، محدودیت منابع فناوری، و ضعف در پیوند میان آموزش رسمی و تجارب واقعی زندگی از موانع عمده تحقق آموزش شهروندی جهانی در کشور است.بر اساس نتایج، پیشنهاد می شود که بازنگری در برنامه های درسی، ارتقای شایستگی های معلمان، استفاده از فناوری های ارتباطی، توسعه پروژه های بین المللی میان مدارس و تقویت فرهنگ مشارکت و احترام به تنوع فرهنگی، به عنوان محورهای اصلی تحول آموزشی در نظر گرفته شود. در نهایت، دستیابی به شهروندی جهانی نه به معنای حذف هویت ملی، بلکه به معنای گسترش افق دید و تقویت مسئولیت مشترک انسانی است. تنها از رهگذر چنین نگرشی می توان دانش آموزانی پرورش داد که در کنار وفاداری به جامعه خود، بتوانند در دنیای متصل، نقش فعال و موثری ایفا کنند.

کلیدواژه ها:

جهانی شدن ، آموزش شهروندی جهانی ، مهارت های قرن بیست ویکم ، تفکر انتقادی ، سواد فرهنگی ، توسعه پایدار ، نظام آموزشی ایران