تاثیر تنش خشکی بر ویژگی های مورفولوژیک ریشه، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و فیزیولوژیک ژنوتیپ های نخود در کشت سیلندری تحت شرایط گلخانه ای

به منظور مقایسه جامع ژنوتیپ های کاندیدای متحمل به خشکی نخود (Cicer arietinum L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در سال ۱۳۹۹ و در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل شش ژنوتیپ (MCC۶۹۶، MCC۵۵۲، MCC۵۳۷، MCC۴۲۷، MCC۳۵۲ و MCC۸۰) و رقم شاهد (ثمین) به عنوان عامل اول و عامل دوم شدت تنش خشکی با دو سطح زمان قطع آبیاری در ۲۰ روزگی و زمان قطع آبیاری در مرحله ۵۰% گلدهی بود. مطالعات ریشه نشان داد در پروفیل اول و دوم بیشترین وزن خشک ریشه در تیمار زمان قطع آبیاری در زمان ۵۰ درصد گلدهی و ژنوتیپ MCC۳۵۲ گزارش شد و با افزایش شدت تنش خشکی، به ترتیب به میزان ۳۰ و ۳۱ درصد کاهش یافت. در پروفیل اول بیشترین مساحت ریشه به ترتیب در تیمار زمان قطع آبیاری پس از ۲۰ روز کاشت و ژنوتیپ MCC۶۹۶ گزارش شد و با کاهش تنش میزان مساحت ریشه به میزان ۳۲ درصد کاهش یافت. در پروفیل دوم، بیشترین مساحت ریشه به ترتیب در تیمار زمان قطع آبیاری در زمان ۵۰ درصد گلدهی و ژنوتیپ های MCC۸۰ بدست آمد و با افزایش شدت تنش میزان مساحت ریشه به میزان ۵۶ درصد کاهش یافت. بیشترین میزان فعالیت کاتالاز (۶۵۹ unit.min-۱ gfw) در تیمار زمان قطع آبیاری در ۵۰ درصد گلدهی و ژنوتیپ MCC۵۵۲ بدست آمد. از سوی دیگر، بیشترین میزان پرولین (۲۰/۳ میلی گرم در گرم وزن تر)، کربوهیدارت محلول (۹۱۱/۰ میلی گرم در گرم وزن تر) و آسکوربات پراکسیداز (۲/۲۶ unit.min-۱ gfw) در تیمار زمان قطع آبیاری پس از ۲۰ روز کاشت و در ژنوتیپ MCC۵۵۲ بدست آمد. این نتایج نشان دهنده نقش تعیین کننده توامان شدت تنش خشکی بعنوان یک عامل محیطی از یک سو و تفاوت های ژنتیکی در تحمل به خشکی در ژنوتیپ های نخود است که می تواند برای به نژادی این محصول برای تحمل به خشکی مهم باشد.

کلیدواژه ها:

آسکوربات پراکسیداز ، کاتالاز ، پرولین ، کربوهیدارت محلول ، پروفیل خاک