بررسی حقوقی اشتباه در قتل و انواع آن از منظر مسئولیت کیفری

همانگونه که اشتباه در قتل از نظر مخدوش بودن قصد، موجب تغییر حکم می شود، در مواردی که اصل قصد منتفی شود نیز حکم قتل تغییر می یابد اعم از آن که انتفاء قصد به لحاظ شخصیت مرتکب باشد یا به لحاظ عروض عوامل خارجی. در بخش نخست که انتفاء قصد به خاطر شخصیت مرتکب است مانند آن که قاتل، صغیر یا مجنون باشد . صغیر و مجنون که مسلوب الاراده می باشند و جنون و صغر که موجب رفع مسئولیت کیفری است. توجه به این نکته لازم است که در رابطه با مستی نیز همین بحث مطرح است ، یعنی کسی که به قصد کشتن دیگری یا ارتکاب عمل کشنده خود را مست کند ، مشمول قتل عمد است ولی اگر بدون این قصد ، شرب خمر نموده و در حال مستی دیگری را به قتل برساند مطابق مقررات موجود با وی برخورد خواهد شد( ماده ۵۳ قانون مجازات اسلامی). قتل از جرایم مهم در حقوق کیفری است که به مانند همه جرایم می بایست دارای سه عنصر قانونی، مادی و معنوی باشد. از لحاظ عنصر معنوی می توان قتل را به دو دسته عمدی و غیر عمدی تقسیم کرد. اشتباه در قتل گاهی باعث می شود که قتل غیر عمدی تلقی گردد و خطای محض باشد و گاهی شبه عمد. این اشتباهات شامل اشتباه در قصد، اشتباه در هدف و اشتباه در هویت مقتول است. اشتباه در هویت مقتول آنست که مرتکب قصد کشتن الف را داشته و این قصد را عملی می کند ولی بعدا متوجه می شود را کشته است. بنابراین در همه نظامهای حقوقی دنیا جرم قتل از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار می باشد. جرم قتل دارای حالتهای ارتکابی مختلفی است که از جمله آنها قتل ناشی از اشتباه در هدف و قتل ناشی از اشتباه درهویت می باشند که همواره حقوقدانان و حتی فقها نیز در مورد ارکان، عناصر، شرایط و مجازات این دو نوع قتل اختلاف نظر داشته اند.

کلیدواژه ها:

قتل ، اشتباه ، جرم