تحلیل و بررسی تاثیر سیستم ارزشیابی و ارتقای مبتنی بر شایستگی بر انگیزه و عملکرد حرفه ای معلمان در مدارس

در نظام های آموزشی پویا و هدف گرا، ارتقای کیفیت آموزش و افزایش انگیزه معلمان به عنوان مهم ترین نیروی انسانی، از اساسی ترین اهداف به شمار می رود. یکی از راهکارهای تحقق این هدف، استقرار نظام ارزشیابی و ارتقای مبتنی بر شایستگی است که بر پایه ی مهارت ها، دانش، تعهد، نوآوری و عملکرد واقعی معلمان استوار است. در سال های اخیر، آموزش و پرورش ایران نیز در مسیر تحول و عدالت محوری، به دنبال جایگزینی شیوه های سنتی ارزیابی با نظام های نوین مبتنی بر شایستگی بوده است تا ضمن افزایش انگیزه و احساس تعلق شغلی، مسیر رشد حرفه ای معلمان را هدفمند و علمی سازد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل و بررسی تاثیر سیستم ارزشیابی و ارتقای مبتنی بر شایستگی بر انگیزه و عملکرد حرفه ای معلمان در مدارس انجام شده است. در این مطالعه، تلاش شده است تا ضمن تبیین مبانی نظری شایستگی و بررسی پیشینه های داخلی و خارجی، رابطه میان ارزیابی شایستگی محور و مولفه های انگیزشی و عملکردی معلمان تحلیل گردد. نتایج پژوهش های مشابه نشان می دهد که نظام های مبتنی بر شایستگی موجب تقویت عدالت سازمانی، افزایش احساس ارزشمندی، بهبود خودکارآمدی و ارتقای کیفیت تدریس در میان معلمان می شوند. داده های این تحقیق به روش توصیفی–تحلیلی و با بهره گیری از پرسش نامه و مصاحبه گردآوری شده است. یافته ها نشان داد که شفافیت در معیارهای ارزشیابی، ارتباط مستقیم میان شایستگی های حرفه ای و پاداش ها، و فرصت های رشد مبتنی بر عملکرد، تاثیر بسزایی در افزایش انگیزه و بهبود عملکرد حرفه ای معلمان دارد. همچنین، نتایج بیانگر آن است که در نظام های فعلی آموزش و پرورش، ضعف در معیارهای ارزشیابی و بی توجهی به شایستگی های واقعی، موجب کاهش رضایت شغلی و احساس بی عدالتی در میان معلمان می شود. در مجموع، پژوهش حاضر تاکید دارد که استقرار کامل نظام ارزشیابی مبتنی بر شایستگی، نیازمند تدوین چارچوب های علمی، آموزش مدیران، و مشارکت فعال معلمان است. چنین سیستمی می تواند نه تنها موجب افزایش انگیزه، بلکه سبب ارتقای کیفیت آموزش و تحقق اهداف توسعه ی انسانی در آموزش و پرورش گردد. این مقاله بر اهمیت بازنگری در فرآیندهای ارزشیابی معلمان و طراحی نظامی منصفانه، شفاف و توسعه محور تاکید دارد که محور آن، شایستگی های واقعی و عملکرد موثر در کلاس درس باشد.

کلیدواژه ها:

ارزشیابی مبتنی بر شایستگی ، انگیزه شغلی ، عملکرد حرفه ای ، توسعه حرفه ای معلمان ، عدالت آموزشی ، آموزش و پرورش