نقش محوری ورزش و تربیت بدنی در توسعه عدالت اجتماعی و ترویج برابری فرصت ها در نظام آموزشی ایران

عدالت اجتماعی به عنوان یکی از اهداف بنیادین هر نظام تعلیم و تربیت، تنها با دسترسی برابر به منابع آموزشی محقق نمی شود، بلکه نیازمند بسترهایی برای توسعه مهارت های زندگی و تعامل اجتماعی است. پژوهش حاضر با هدف تبیین نقش محوری ورزش و تربیت بدنی در مدارس به عنوان عاملی برای توسعه عدالت اجتماعی صورت گرفته است. روش این پژوهش، تحلیلی-توصیفی با استناد به منابع و مطالعات علمی مرتبط در زمینه تربیت بدنی، جامعه شناسی و مدیریت آموزشی است. یافته های نظری نشان می دهد که ورزش در بستر آموزشی، با فراهم سازی فرصت های برابر برای مشارکت، توسعه مهارت های همکاری، احترام به قوانین (Fair Play)، شکستن کلیشه های جنسیتی و طبقاتی، و تقویت هویت جمعی، به طور مستقیم به تحقق عدالت اجتماعی کمک می کند. با این حال، نابرابری های موجود در توزیع عادلانه زیرساخت ها، امکانات و مربیان متخصص، به ویژه در مناطق کم برخوردار و روستایی، به عنوان موانع جدی در مسیر این امر شناسایی شدند. برای حل این چالش ها، راهبردهای کلیدی نظیر اصلاح برنامه های درسی به سمت شمولیت حداکثری، تخصیص هدفمند بودجه بر اساس سطح محرومیت منطقه، و استفاده مشترک مدارس از فضاهای ورزشی با جامعه محلی پیشنهاد می شود. در نتیجه، ورزش مدارس نه تنها یک درس برای سلامتی، بلکه یک ابزار قدرتمند تربیتی برای نهادینه سازی اصول عدالت، برابری، و مسئولیت پذیری اجتماعی در نسل آینده محسوب می شود و توجه ویژه سیاست گذاران به آن ضروری است.

کلیدواژه ها:

عدالت اجتماعی ، تربیت بدنی ، نظام آموزشی ، برابری فرصت ها ، ورزش مدارس ، نابرابری ورزشی ، شمولیت