طراحی و مکانیابی بهینه ایستگاه های آتشنشانی با استفاده از GIS مطالعه موردی: کلان شهر شیراز

رشد سریع جمعیت شهری و گسترش کالبدی کلان شهرها، چالش های متعددی را در حوزه خدمات رسانی ایمنی شهری به ویژه در زمینه امداد و نجات ایجاد کرده است. در این میان، مکان یابی بهینه ایستگاه های آتش نشانی به عنوان یکی از ارکان اساسی مدیریت بحران شهری، نقش مهمی در کاهش زمان پاسخ گویی و افزایش کارایی عملیات امدادی ایفا می کند. هدف این پژوهش، طراحی و مکانیابی بهینه ایستگاه های آتش نشانی در کلان شهر شیراز با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) است. در این تحقیق، از روش کیفی مبتنی بر مصاحبه های نیمه ساخت یافته با کارشناسان مدیریت شهری، آتش نشانی، و متخصصان GIS استفاده شده است. مصاحبه ها با ۱۵ نفر از خبرگان حوزه ایمنی شهری انجام شد و داده های کیفی به روش تحلیل مضمون مورد بررسی قرار گرفت. همچنین داده های مکانی از لایه های اطلاعاتی شهری شیراز جمع آوری و در محیط نرم افزار ArcGIS تحلیل شدند. معیارهایی نظیر تراکم جمعیت، دسترسی معابر، فاصله از مراکز پرخطر، و پوشش خدماتی موجود در مکانیابی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد که برخی نواحی پرجمعیت در شیراز فاقد پوشش بهینه خدمات آتش نشانی هستند و نیازمند احداث ایستگاه های جدید هستند. همچنین مدل پیشنهادی در محیط GIS قادر است نقاط بهینه استقرار ایستگاه ها را با توجه به اولویت های مکانی شناسایی کند. در نهایت، این پژوهش می تواند به عنوان راهنمایی عملی برای مدیران شهری در بهبود زیرساخت های ایمنی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

مکان یابی بهینه ، ایستگاه آتش نشانی ، GIS ، ایمنی شهری ، کلان شهر شیراز