تربیت معلم عصر فناوری: الگوی شایستگی برای کار با هوش مصنوعی توانمندساز، اخلاق محور، پایدار

پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و ماهیت توصیفی، به بررسی ابعاد و مولفه های تربیت معلم در عصر فناوری با تاکید بر الگوی شایستگی مبتنی بر هوش مصنوعی توانمندساز، اخلاق محور و پایدار می پردازد. در دنیای کنونی که فناوری های نوین به ویژه هوش مصنوعی به عرصه های آموزشی راه یافته اند، بازتعریف نقش معلم به عنوان معمار یادگیری و راهبر تحول تربیتی ضرورتی اجتناب ناپذیر است. هدف این پژوهش، تبیین چارچوبی مفهومی برای شناسایی شایستگی های مورد نیاز معلمان در مواجهه با فناوری های هوشمند و بررسی نحوه ی انطباق تربیت معلم با مقتضیات اخلاقی، انسانی و زیست پایدار عصر دیجیتال است. داده ها از طریق تحلیل منابع نظری، متون علمی معتبر و تجربه های میدانی معلمان استخراج و با روش تحلیل مضمون بررسی گردید. یافته ها نشان داد که تربیت معلم کارآمد در عصر فناوری، مستلزم توسعه سه ساحت بنیادین است: نخست، شایستگی فناورانه که شامل سواد دیجیتال، تسلط بر ابزارهای هوش مصنوعی و توان طراحی یادگیری هوشمند است؛ دوم، شایستگی اخلاقی که به مسئولیت پذیری در استفاده از فناوری، حفظ کرامت انسانی و پرورش تفکر انتقادی می انجامد؛ و سوم، شایستگی پایداری که ناظر بر تداوم یادگیری، بازتاب گری حرفه ای و تعهد به ارزش های انسانی در بستر تحول فناورانه است. برآیند تحلیل ها نشان می دهد که آینده تربیت معلم در گرو تلفیق آگاهانه فناوری و انسان مداری است؛ بدین معنا که هوش مصنوعی باید به مثابه توانمندساز تربیتی به کار گرفته شود، نه جایگزین کنش معلم. در نتیجه، طراحی الگوی شایستگی معلمان عصر فناوری باید بر بنیاد هم زیستی میان فناوری، اخلاق و پایداری استوار گردد.

کلیدواژه ها:

تربیت معلم ، شایستگی حرفه ای ، هوش مصنوعی ، توانمندسازی تربیتی ، اخلاق فناوری ، پایداری آموزشی