اقشار وطبقات اجتماعی

بعد از پیدایش شهرها و شکل گیری اجتماعات انسانی، به همراه توسعه ابزار و وسایل تولید، کم کم اجتماعات اولیه (کمون ها) جای خود را به جوامع مبتنی بر تفکیک طبقاتی، دادند. به عبارت دیگر عده ای به عنوان مالکان و صاحبان ابزار تولید در مقابل عده ای که فاقد این ابزار و وسایل بودند، قرار گرفتند. بدین ترتیب در جوامع، همواره گروه یا گروههایی، در مرتبه بالایی جامعه، و گروههایی در مرتبه پایینی قرار می گرفتند، به نوعی که حتی امکان تحرک و جابجایی از این مرتبه ها گاه بسیار دشوار و حتی غیرممکن بوده است. شاید بهتر بتوان گفت که مفهوم طبقه به تعبیر بسیاری از اندیشمندان، از همین برخورداری و یا عدم برخورداری از ابزار تولید شکل گرفته است. جامعه ایران چه در عهد باستان و چه در قرون جدید، نیز از این قاعده مستثنی نبوده در هر دوره و عصری گروهها و طبقات فرو دست و فرادست بسیاری را به خود دیده، بطوریکه در بعضی از زمانها روابط میان این طبقات بسیار سخت و تقریبا کاستی یا شبه کاستی بوده و در بعضی دوره ها از انعطاف بیشتری برخوردار بوده است. هرچه از گذشته به زمان حال نزدیکتر می شویم به دلایل مختلف، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی تقابل میان دو طبقه کمتر شده، بطوریکه در دو قرن اخیر شاهد گسترش طبقه ای جدید که از آن بنام طبقه متوسط یاد می شود در بسیاری از جوامع بوده ایم. البته، ظهور و مراحل رشد آن در ایران را به کمتر از یک قرن اخیر می توان نسبت داد.

کلیدواژه ها:

اقشار ، اجتماعی ، مارکسیسم ، ماد ، دولت ، مالکیت ، قاجاریه