راهکارهای مقابله با استرس های شغلی در میان معلمان

استرس شغلی در معلمان یکی از مسائل فراگیر و با پیامدهای گسترده بر سلامت روان، کارآیی آموزشی و ماندگاری شغلی است. مقاله حاضر با رویکرد مرور نظام مند به هدف شناسایی و طبقه بندی راهکارهای اثربخش مقابله با استرس شغلی در میان معلمان نگارش شده است. در روش شناسی، پایگاه های بین المللی و داخلی (از جمله PubMed/PMC, Scopus, MDPI، SID، پایگاه های علمی داخلی و مقالات کنفرانسی) تا سال ۲۰۲۴ جست وجو و مداخلات مرتبط شامل مداخلات فردی (ذهن آگاهی، درمان شناختی - رفتاری)، آموزش های حرفه ای، و مداخلات سازمانی (کاهش بار کاری، بهبود حمایت اجتماعی و رهبری مدرسه) استخراج و تحلیل شدند. یافته ها نشان می دهد مداخلات شناختی -رفتاری و مبتنی بر مهارت های مقابله ای دارای بالاترین اثر بر کاهش فرسودگی عاطفی اند و مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی نیز به طور مداوم سبب کاهش استرس و افزایش خودکارآمدی می شوند (Li et al., ۲۰۲۳; Agyapong et al., ۲۰۲۳). همچنین، شواهد داخلی نشان می دهد آموزش مهارت های مقابله ای و برنامه های آموزشی سازمانی می تواند تعادل کار–زندگی و شاخص های رفاه شغلی معلمان را بهبود بخشد (Shakeri et al., ۲۰۲۱; Hamidi & Shamloo, ۲۰۲۱). بحث مقاله بر ضرورت ترکیب مداخلات فردی و سازمانی متکی است؛ پیشنهادها شامل آموزش نظام مند مهارت های مقابله، برنامه های حمایت همکارانه، بازطراحی شغل بر مبنای مدل JD-R، و سیاست گذاری در سطح مدرسه و ناحیه آموزشی است. این مقاله برای پژوهشگران، مدیران مدارس و سیاست گذاران آموزش و پرورش راهنمای عملی و مبتنی بر شواهد ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

استرس شغلی ، معلمان ، ذهن آگاهی ، درمان شناختی-رفتاری ، مدل منابع-خواسته (JD-R)