نقش آموزش همسال محور (Peer Teaching) در درک بهتر مفاهیم در کلاس های ابتدایی

آموزش همسال محور (Peer Teaching) به عنوان یکی از رویکردهای نوین در نظام های آموزشی، در دهه های اخیر به ویژه در مقاطع ابتدایی مورد توجه بسیاری از پژوهشگران تعلیم و تربیت قرار گرفته است. در این روش، دانش آموزان به صورت فعال در فرآیند آموزش مشارکت می کنند و نقش معلم را برای هم کلاسی های خود ایفا می نمایند. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی نقش آموزش همسال محور در درک بهتر مفاهیم درسی در کلاس های ابتدایی است.در این مقاله، ابتدا مبانی نظری و فلسفی آموزش همسال محور بر اساس نظریه های یادگیری اجتماعی بندورا، ساختن گرایی پیاژه و یادگیری اجتماعی-فرهنگی ویگوتسکی مورد بررسی قرار گرفته است. سپس تاثیر این روش بر ابعاد مختلف یادگیری همچون فهم مفهومی، انگیزش درونی، تعامل اجتماعی و خودکارآمدی تحصیلی تحلیل شده است.بر اساس شواهد موجود از پژوهش های داخلی و خارجی، آموزش همسال محور سبب می شود تا دانش آموزان از طریق گفت وگو، توضیح و بازآفرینی مطالب برای دیگران، درک عمیق تری از مفاهیم درسی پیدا کنند. این تعامل دوسویه باعث می شود فرآیند یادگیری از حالت انفعالی و وابسته به معلم، به تجربه ای فعال و مشارکتی تبدیل شود. همچنین، این نوع آموزش موجب تقویت مهارت های ارتباطی، همدلی، احترام متقابل و احساس مسئولیت جمعی در میان دانش آموزان می گردد.پژوهش های متعددی (نظیر حسینی و همکاران، ۱۳۹۸؛ نریمانی و حسینی، ۱۳۹۹) نشان داده اند که دانش آموزانی که در برنامه های آموزش همسال محور مشارکت دارند، نه تنها در آزمون های درک مفاهیم علمی عملکرد بهتری دارند، بلکه نگرش مثبت تری نسبت به یادگیری نشان می دهند. همچنین، این روش در کلاس های چندپایه و یا با تنوع سطح یادگیری نیز نتایج قابل توجهی داشته است.نتایج کلی این مقاله نشان می دهد که به کارگیری آموزش همسال محور در مدارس ابتدایی می تواند به عنوان ابزاری موثر در ارتقای کیفیت یادگیری مفاهیم پایه، افزایش اعتمادبه نفس دانش آموزان، و تقویت فرهنگ همکاری در کلاس درس مورد استفاده قرار گیرد. در نهایت، پیشنهاد می شود سیاست گذاران آموزشی و معلمان با فراهم سازی بسترهای مناسب، از این رویکرد به صورت نظام مند در برنامه های درسی بهره گیرند.

کلیدواژه ها:

آموزش همسال محور ، یادگیری مشارکتی ، درک مفاهیم ، مدارس ابتدایی ، تعامل اجتماعی ، انگیزش تحصیلی ، خودکارآمدی ، یادگیری فعال