تاثیر عوامل محیطی بر پرورش خلاقیت دانش آموزان

هدف این پژوهش بررسی تاثیر عوامل محیطی بر پرورش خلاقیت دانش آموزان در بستر مدارس ایران است. روش پژوهش از نوع مرور نظام مند کیفی مبتنی بر تحلیل محتوای مقالات فارسی منتشرشده در بازه ی ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۳ است. پس از جست وجوی گسترده در پایگاه های علمی (نورمگز، SID، ایران داک، مگیران) با کلیدواژه هایی مانند «خلاقیت»، «محیط آموزشی»، «نوآوری»، «دانش آموزان»، «عوامل موثر»، در مجموع ۱۰۲ مقاله شناسایی شد. با اعمال معیارهای ورود و خروج، ۳۲ مقاله نهایی انتخاب و تحلیل شدند. یافته ها نشان می دهد که چهار بعد اصلی محیط آموزشی شامل: فیزیکی–کالبدی، آموزشی–تدریسی، عاطفی–روان شناختی و اجتماعی–فرهنگی هستند. در ساختار تحلیل یافته ها، «تطبیق پذیری محیط» به عنوان متغیری میانجی میان ابعاد محیطی ظاهر می شود و تعامل قابل توجهی میان مولفه ها دارد. علاوه بر این، «عوامل رفتار محیطی معلم و دانش آموز» عنوان یکی از موثرترین مولفه ها در شبکه تاثیرگذاری ارزیابی شد. نتایج نشان می دهد که طراحی فضاهای آموزشی انعطاف پذیر، کاربرد روش های تدریس خلاق و مشارکتی، ایجاد جو روانی امن و حمایتگر و تقویت فرهنگ مدرسه ای نوآور، می تواند بستر رشد خلاقیت دانش آموزان را فراهم آورد. پیشنهاد می شود در آینده پژوهش های تجربی و طولی انجام شود و مدل مدرسه ی خلاق ایرانی بر اساس یافته های این مطالعه طراحی گردد.

کلیدواژه ها:

خلاقیت ، محیط آموزشی ، مدرسه خلاق ، عوامل محیطی ، نوآوری