تحولات اجتماعی فرهنگی در شهر اراک در دهه های اخیر و تاثیر آن بر برنامه ریزی شهری

شهر اراک در چهار دهه اخیر با تحولات عمیق اجتماعی، فرهنگی، جمعیتی و اقتصادی مواجه بوده است که به طور مستقیم بر نیازها، سبک زندگی و انتظارات شهروندان تاثیر گذاشته است. این پژوهش با هدف شناسایی تحولات اجتماعی-فرهنگی کلیدی در شهر اراک و تحلیل تاثیر آن ها بر ساختارها و رویکردهای برنامه ریزی شهری انجام شده است. روش تحقیق کیفی با رویکرد تاریخ اجتماعی و تحلیل محتوای ثانویه بوده و داده ها از طریق مصاحبه های عمیق با ۱۶ نفر از کارشناسان جامعه شناسی، برنامه ریزان شهری، فرهنگ پژوهان و شهروندان قدیمی، همراه با تحلیل اسناد تاریخی، گزارش های آماری و رسانه های محلی جمع آوری شد. یافته ها نشان می دهد که مهم ترین تحولات شامل: رشد مهاجرت های داخلی، جوان شدن جمعیت، تغییر سبک زندگی به سمت فردگرایی و مصرف گرایی، افزایش تقاضا برای فضاهای عمومی تعاملی و ضعف در انتقال فرهنگ محلی به نسل جدید است. این تحولات، در حالی که برنامه ریزی شهری اراک همچنان تحت تاثیر الگوهای سنتی و کالبدمحور است، شکاف عمیقی بین «نیازهای واقعی جامعه» و «طرح های رسمی شهری» ایجاد کرده است. پیشنهاد می شود شهرداری اراک با اتخاذ رویکردی «پویا، فرهنگ آگاه و جمعیت محور»، برنامه ریزی خود را با واقعیت های اجتماعی-فرهنگی جدید هماهنگ کند.

کلیدواژه ها:

تحولات اجتماعی-فرهنگی ، برنامه ریزی شهری ، جوان شدن جمعیت ، فرهنگ محلی ، شهرداری اراک ، سبک زندگی شهری