طرح جامع بازنگری در حقوق خانواده: گذار از پارادایم سنتی به قرارداد مشارکت مدنی

این مقاله ضمن اذعان به شکاف های فزاینده میان نظام حقوقی سنتی حاکم بر نهاد خانواده و الزامات اجتماعی - اقتصادی جامعه معاصر، یک بازطراحی رادیکال و جامع را بر پایه یک پارادایم حقوقی نوین پیشنهاد می کند. استدلال محوری مقاله این است که اصلاحات تدریجی و ترمیمی، به علت ناکارآمدی ساختاری، دیگر پاسخگوی نیازهای امروز نیست و نیاز به یک «مهندسی مجدد حقوقی» (Legal Re-engineering) ضروری است. این مهندسی مجدد باید بر اصول بنیادین کرامت ذاتی انسان، عدالت ترمیمی (Restorative Justice)، و برابری هستی شناختی میان زن و مرد استوار باشد. چارچوب پیشنهادی، «قرارداد مشارکت مدنی» (Civil Partnership Contract) است که ساختار خانواده را از یک نظام سلسله مراتبی و مبتنی بر تکلیف و سلطه، به یک پیمان داوطلبانه و افقی مبتنی بر حقوق متقابل، استقلال مالی و مسئولیت مشترک تحول می بخشد. این نوشتار، ضمن تشریح مبانی فلسفی و ساختار اجرایی نظام جدید، نشان می دهد که چگونه مفاهیمی چون مهریه، نفقه، حضانت و توزیع ارث می توانند در چارچوبی عقلانی و انسان محور بازتعریف شوند تا خانواده به نهادی عادلانه، پایدار و بستری برای شکوفایی تمام اعضای خود تبدیل گردد.

کلیدواژه ها:

حقوق خانواده ، بازمهندسی حقوقی ، قرارداد مشارکت مدنی ، عدالت ترمیمی ، برابری جنسیتی