تحلیل مولفه های معماری موثر بر کیفیت فضا در ارسن های شهری انسان محور (مطالعه موردی ارسن نقش جهان اصفهان)

پژوهش حاضر با هدف تحلیل مولفه های معماری موثر بر کیفیت فضا در ارسن های شهری انسان محور، به مطالعه موردی ارسن تاریخی نقش جهان اصفهان می پردازد. این ارسن، به عنوان یکی از برجسته ترین نمونه های طراحی شهری در معماری ایرانی–اسلامی، واجد ساختاری منسجم، سازمان یافته و سرشار از معناست که در ابعاد فرم، مقیاس، تناسبات فضایی و عملکرد چندگانه، الگوی کم نظیری از کیفیت فضایی را ارائه می دهد. در این پژوهش، مولفه های کالبدی–معماری از جمله تناسبات فضایی، خوانایی مسیرها، جداره سازی پیوسته، کیفیت مصالح، نورپردازی، ساختار فضایی، و حضور عناصر طبیعی از منظر تجربه کاربران شهری مورد ارزیابی قرار گرفته اند. روش تحقیق توصیفی–تحلیلی است و داده ها از طریق پرسش نامه و مصاحبه با ۳۰۰ نفر از شهروندان و بازدیدکنندگان میدان جمع آوری شده است. یافته ها نشان می دهد که از دید کاربران، هم نشینی هماهنگ فرم ها، انسجام فضایی، دسترسی پذیری مناسب، مقیاس انسانی، و حضور فضای سبز از مهم ترین مولفه هایی هستند که به ارتقای کیفیت فضایی میدان انجامیده اند. در عین حال، برخی چالش های محیطی معاصر نظیر افزایش فشار گردشگری، آلودگی های صوتی و بصری ناشی از فعالیت های غیرمتناسب، و کمبود فضاهای پشتیبان برای تفرج مدرن، می توانند بر تجربه فضایی تاثیرگذار باشند. پژوهش بر این نکته تاکید دارد که بازخوانی الگوهای معماری ارسن های تاریخی چون نقش جهان و تقویت کارکرد انسان محور آن ها در بستر زندگی شهری معاصر، نقشی کلیدی در ارتقای کیفیت فضاهای شهری ایفا خواهد کرد.

کلیدواژه ها:

کیفیت فضا ، مطالعات شهری ، انسان محور ، میدان نقش جهان ، اصفهان