تاثیر جایگزینی یونجه و کاه با برگ مورینگا اولیفرا بر گوارش پذیری، فراسنجه های تخمیر و ظرفیت آنتی اکسیدانی شکمبه در شرایط برون تنی

هدف: محدودیت دسترسی به علوفه های با کیفیت نظیر یونجه، چالشی اساسی در راستای ارتقای بهره وری تولید در صنعت دامپروری ایران محسوب می گردد. باوجود تلاش های صورت گرفته در سال های اخیر به منظور شناسایی و جایگزینی گونه های گیاهی مقرون به صرفه، تاکنون گیاه جایگزین مناسب و قابل اتکایی معرفی نشده است. این پژوهش با هدف ارزیابی پتانسیل استفاده از برگ مورینگا (گونه Moringa oleifera) به عنوان یک منبع علوفه ای جایگزین طراحی و اجرا گردید. بدین منظور، ترکیب شیمیایی برگ مورینگا تعیین شده و تاثیر گنجاندن سطوح مختلف گیاه مذکور در جیره بر گوارش پذیری و فراسنجه های تخمیر در شرایط برون تنی موردبررسی قرار گرفت. روش پژوهش: ابتدا ترکیب شیمیایی برگ مورینگا و یونجه با استفاده از روش های استاندارد تعیین شد. سپس جیره های آزمایشی با چهار سطح برگ مورینگا (صفر، ۱۵، ۳۰ و ۴۵ درصد ماده خشک) در حد نیاز گوسفندان در حال رشد و با نسبت علوفه به کنسانتره ۵۵ به ۴۵ متوازن گردید. در این آزمایش، گوارش پذیری ماده خشک و ماده آلی به روش دو مرحله ای تلی وتری، و فراسنجه های دیگری مانند تولید گاز، تولید توده میکروبی، غلظت نیتروژن آمونیاکی، اسیدهای چرب فرار، ظرفیت آنتی اکسیدانتی و جمعیت پروتوزوآیی شکمبه با استفاده از آزمون تولید گاز اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج نشان داد که برگ مورینگا پروتئین خام، خاکستر، عصاره اتری، کلسیم و فسفر بیش تر و اجزای دیواره سلولی (NDF، ADF و لیگنین) کم تری نسبت به یونجه خشک داشتند (۰۵/۰>P)، به گونه ای پروتئین خام، خاکستر و عصاره اتری برگ مورینگا به ترتیب ۳/۴۸، ۸/۲۵ و ۳/۳۳ درصد بیش تر از یونجه بود. مقادیر کربوهیدرات های غیرفیبری و انرژی قابل متابولیسم دو گیاه متفاوت نبود. در جیره های حاوی برگ مورینگا، گوارش پذیری، انرژی قابل متابولیسم، حجم گاز تولیدی، سوبسترای تجزیه شده حقیقی و تولید توده میکروبی به طور خطی افزایش یافت (۰۵/۰>P) و شاخص تفکیک و بازده تولید توده میکروبی تغییری نکرد. هم چنین استفاده از برگ مورینگا در جیره غلظت اسیدهای چرب فرار و ظرفیت آنتی اکسیدانتی شکمبه را به میزان قابل توجهی افزایش و غلظت نیتروژن آمونیاکی شکمبه را کاهش داد (۰۵/۰>P)، درحالی که گنجاندن گیاه مذکور در جیره تاثیری بر میزان pH و نسبت اسیدهای چرب فرار نداشت. از سوی دیگر، گنجاندن برگ مورینگا در جیره سبب کاهش معنی داری در تعداد کل و و زیرخانواده های پروتوزوآیی شد (۰۵/۰>P). نتیجه گیری: با نتایج به دست آمده روی ترکیب شیمیایی و آزمایش های برون تنی، برگ مورینگا را می توان جایگزین بالقوه ای برای بخش علوفه ای جیره در نظر گرفت و تا ۴۵ درصد جیره با هدف تامین نیاز دام، بهبود تخمیر و وضعیت آنتی اکسیدانتی شکمبه قابل توصیه است. هرچند، تایید نتایج این مطالعه مستلزم اجرای پژوهش های درون تنی است.

کلیدواژه ها:

پروتوزوآ ، تولید گاز ، ظرفیت آنتی اکسیدانتی ، علوفه مورینگا ، گوارش پذیری