هدف: صنعت پرندگان اهلی نقش مهمی در تامین پروتئین غذایی و کاهش معضل کمبود غذا در جهان دارد. سلامت محصولات و کاهش آسیب به محیط زیست از اهداف اصلی در تولید این فرآورده ها محسوب می شود. در گذشته، آنتی بیوتیک ها برای افزایش رشد و پیشگیری از بیماری ها در طیور استفاده می شدند، اما به دلیل بروز مقاومت های میکروبی و تهدید سلامت انسان، استفاده از آن ها محدود شده است. حذف تدریجی این ترکیبات موجب بازگشت برخی بیماری های عفونی و بروز خسارت های اقتصادی شده، از این رو، توجه به جایگزین های طبیعی افزایش یافته است. در این میان، تنظیم کننده های ایمنی خوراکی به عنوان راه کاری موثر برای بهبود
عملکرد و سلامت طیور مورد توجه قرار گرفته اند. ترکیباتی مانند
نانومس و
بره موم از جمله مواد طبیعی هستند که به عنوان محرک رشد و تقویت کننده سیستم ایمنی معرفی شده اند. روش پژوهش: در این آزمایش از ۲۴۰ قطعه جوجه گوشتی سویه راس ۳۰۸، در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تیمار و چهار تکرار استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل جیره شاهد، ۰۵/۰ درصد آنتی بیوتیک اکسی تتراسایکلین، ۱۰۰ میلی گرم در کیلوگرم مس، ۱۲۵ میلی گرم در کیلوگرم
بره موم و استفاده هم زمان از ۱۰۰ میلی گرم در کیلوگرم مس و ۱۲۵ میلی گرم در کیلوگرم
بره موم بود. داده های آزمایش با نرم افزار SAS (نسخه ۴/۹) و آنالیز واریانس یک طرفه واکاوی آماری شدند و میانگین حداقل مربعات تیمارها در سطح معنی داری پنج درصد بررسی شدند. نتایج: نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از بره موم، تاثیر قابل توجهی بر
عملکرد رشد،
گوارش پذیری مواد مغذی و برخی پارامترهای فیزیولوژیکی جوجه های گوشتی داشت. در دوره پایانی و کل دوره، پرندگان در تیمارهای حاوی
نانومس و نانومس+
بره موم نسبت به گروه شاهد به طور معنی داری خوراک کم تری مصرف کردند. از نظر افزایش وزن در کل دوره، تیمار آنتی بیوتیک
عملکرد بهتری نسبت به گروه شاهد داشت و تیمار
بره موم با تیمار آنتی بیوتیک از این نظر
عملکرد یکسانی داشتند. با این حال، تفاوت معنی داری در ضریب تبدیل خوراک بین تیمارها مشاهده نشد. در زمینه گوارش پذیری، تیمارهای شاهد و
بره موم بالاترین میزان جذب پروتئین خام و خاکستر را داشتند، درحالی که استفاده از نانومس، به ویژه همراه با بره موم، باعث کاهش
گوارش پذیری شد که می تواند به اثرات منفی
نانومس بر
عملکرد روده مرتبط باشد. با وجود برخی شواهد مثبت در مطالعات دیگر درباره تاثیرات
نانومس بر سنتز پروتئین، به نظر می رسد این اثرات به شدت به دوز و شرایط پرورش بستگی دارد. هم چنین
بره موم با داشتن آنزیم ها و ترکیبات آنتی اکسیدانی ممکن است در بهبود
گوارش پذیری نقش داشته باشد. در خصوص صفات لاشه، تفاوت معنی داری بین تیمارها در وزن نسبی اندام های داخلی مشاهده نشد که بیانگر بی خطری نسبی استفاده از این افزودنی ها در سطح موردمطالعه است. نتیجهگیری: با توجه به بهبود
گوارش پذیری پروتئین و خاکستر توسط عصاره اتانولی
بره موم و
عملکرد وزنی یکسان تیمار عصاره اتانولی
بره موم با اکسی تتراسایکلین، می توان از آن بهعنوان جایگزینی برای آنتی بیوتیک استفاده کرد.