تحلیل محتوای کتاب های درسی ادبیات فارسی و انطباق آن با نیازهای نسل جدید

پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب های درسی ادبیات فارسی در دوره متوسطه و بررسی میزان انطباق آن با نیازها، علایق و ارزش های نسل جدید دانش آموزان انجام شد. با تحول سریع فرهنگی و فناورانه جامعه، نسل جدید دانش آموزان دارای ویژگی های شناختی، هیجانی و زبانی متفاوتی نسبت به نسل های پیشین است؛ درحالی که محتوای کتاب های ادبیات همچنان مبتنی بر الگوهای سنتی و انتقالی طراحی شده است. برای پاسخ به این چالش، این مطالعه با رویکرد کیفی و توصیفی و با بهره گیری از تحلیل محتوای نظام مند و مصاحبه نیمه ساختاریافته با دبیران ادبیات، متخصصان برنامه ریزی درسی و دانش آموزان، به بررسی ابعاد مختلف هماهنگی یا عدم هماهنگی میان محتوای متون ادبی و نیازهای واقعی نسل جدید پرداخت. نتایج اولیه نشان داد که محتوای فعلی کتاب های ادبیات در سه سطح زبانی، مفهومی و ارزشی نیازمند بازنگری است و ادبیات معاصر کمتر در متن درسی بازتاب یافته است. به ویژه، عناصر مربوط به خلاقیت، تفکر انتقادی و ارتباط میان فرهنگی در کتاب ها ضعیف تر از انتظار بودند. یافته ها بیانگر ضرورت تغییر رویکرد از انتقال حافظه ای به یادگیری معنادار و استفاده از زبان نزدیک به واقعیت نوجوانان است. این مقاله بر پایه تحلیل مولفه های آموزشی و نظرات معلمان، پیشنهادهایی برای طراحی متون ادبیات فارسی متناسب با دنیای فکری نسل جدید ارائه می کند و زمینه برنامه ریزی نوین آموزشی را فراهم می آورد.

کلیدواژه ها:

ادبیات فارسی ، تحلیل محتوا ، برنامه ریزی درسی ، نسل جدید ، تحول آموزشی