تحلیل جرم شناختی خشونت خانگی علیه زنان در ایران: از جرم انگاری تا پیشگیری اجتماعی

خشونت خانگی علیه زنان یکی از پیچیده ترین و گسترده ترین مسائل اجتماعی و حقوقی در ایران و جهان است که پیامدهای جسمی، روانی و اجتماعی بلندمدت برای قربانیان در پی دارد. این مقاله با رویکرد جرم شناختی-تطبیقی و ترکیب ادبیات بین المللی و پژوهش های داخلی، به بررسی ابعاد جرم انگاری خشونت خانگی، میزان شیوع، عوامل خطرزا، خلاهای قانونی و راهکارهای پیشگیری اجتماعی می پردازد. داده ها از طریق مرور نظام مند مطالعات تجربی و تحلیلی، گزارش های سازمان های بین المللی و منابع حقوقی داخلی گردآوری شده اند. یافته ها نشان می دهد که شیوع خشونت خانگی در ایران متغیر و در برخی مطالعات بسیار بالا گزارش شده است؛ در عین حال، خلاهای قانونی و فرهنگی، تابوشکنی کم و دسترسی محدود به خدمات حمایتی از موانع اصلی مقابله است (Hajnasiri et al., ۲۰۱۶; Gohari et al., ۲۰۲۳). براساس چارچوب اکولوژیکی (Heise, ۱۹۹۸) و شواهد تجربی، مقاله می کوشد بسته ای از راهکارهای پیشگیری سطح جمعی (آموزش، تغییر هنجارهای جنسیتی، تقویت شبکه های حمایتی) و اصلاحات قانونی (جرم انگاری جامع تر، تسهیل دسترسی به حمایت قضایی) ارائه دهد. اجرای راهکارهای چندسطحی و مشارکت بخش های دولتی و جامعه مدنی برای کاهش خشونت و حمایت از بزه دیدگان ضروری است.

کلیدواژه ها:

خشونت خانگی ، خشونت علیه زنان ، جرم انگاری ، پیشگیری اجتماعی ، الگوی اکولوژیک ، ایران.