چالش های اجرایی حریم شهری رشت و راهکارهای بهبود مدیریت آن

حریم شهری به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در سیستم برنامه ریزی کنترلی، نقش تعیین کننده ای در هدایت رشد شهری، حفظ منابع طبیعی و کشاورزی، و جلوگیری از هم پوشانی شهرها ایفا می کند. در ایران، حریم شهری بر اساس ماده ۳۰ قانون برنامه ریزی شهری و روستایی (۱۳۶۷) و آیین نامه مصوب شورای عالی شهرسازی و معماری (۱۳۹۷) تعریف شده است. با این حال، در شهر رشت — مرکز استان گیلان و یکی از پرجمعیت ترین شهرهای شمال کشور — اجرای موثر حریم با چالش های متعددی مواجه است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از داده های کیفی (مصاحبه با کارشناسان شهرداری، سازمان مدیریت و برنامه ریزی و جهاد کشاورزی) و داده های کمی (آمار ساخت وساز، نقشه های کاربری اراضی و گزارش های نظارتی) به بررسی عوامل موثر در ضعف اجرای حریم شهری رشت می پردازد. یافته ها نشان می دهد که چهار چالش اصلی — شامل تناقض سیاست های کلان، ضعف نظارت اجرایی، فشارهای اقتصادی-مالی، و فقدان هماهنگی بین بخشی — مانع از اجرای موثر حریم شده اند. در پایان، راهکارهایی مانند ایجاد سامانه نظارت هوشمند بر ساخت وساز، بازنگری دوره ای حریم با مشارکت عمومی، تقویت قانون گذاری و الزام هماهنگی سازمانی پیشنهاد شده است تا حریم شهری از یک خط ممنوعه به یک ابزار فعال در مدیریت توسعه شهری تبدیل شود.

کلیدواژه ها:

حریم شهری ، اداره حریم ، شهر رشت ، نظارت شهری ، برنامه ریزی کنترلی ، مدیریت شهری