بررسی نقش مدیریت دانش در حفظ و انتقال تجربیات معلمان بازنشسته به نسل جدید

بازنشستگی معلمان باسابقه و متخصص در نظام آموزشی، یک پدیده طبیعی اما چالش برانگیز است که منجر به فقدان حجم عظیمی از دانش ضمنی (Tacit Knowledge) و تجربیات ارزشمند می شود. این دانش تجربی که شامل مهارت های کلاس داری، مدیریت رفتار دانش آموزان، تعامل با اولیا و دانش اجرای برنامه درسی در بافتار محلی است، اغلب ثبت نشده و غیرقابل جایگزینی است. این پژوهش به تحلیل جامع بررسی نقش مدیریت دانش در حفظ و انتقال تجربیات معلمان بازنشسته به نسل جدید می پردازد. مدیریت دانش (Knowledge Management - KM)، با هدف شناسایی، ذخیره سازی، و تسهیل انتقال دانش ضمنی، می تواند این شکاف نسلی را پر کند. این پژوهش بر این مبنا استوار است که رویکردهای نظام مند KM (شامل مربیگری معکوس، داستان سرایی سازمانی و ایجاد شبکه های دانش) به طور موثری به تسریع رشد حرفه ای معلمان جدید، کاهش خطاها و حفظ سرمایه فکری سازمان کمک می کنند. مبانی نظری این پژوهش بر نظریه خلق دانش نوناکا و تاکوچی (Nonaka & Takeuchi's SECI Model)، مفهوم حافظه سازمانی (Organizational Memory) و رویکرد یادگیری سازمانی (Organizational Learning) استوار است. یافته ها حاکی از آن است که اجرای هدفمند برنامه های مدیریت دانش، به طور موثری به افزایش کیفیت تدریس، بهبود انگیزه و کاهش نرخ ترک شغل در معلمان جوان منجر شده است. با این حال، چالش های مهمی مانند فقدان انگیزه و زمان کافی برای معلمان بازنشسته برای مستندسازی تجربیات، مقاومت فرهنگی در برابر اشتراک دانش و کمبود زیرساخت های تکنولوژیک مناسب وجود دارد. در نهایت، راهکارهای عملی و مبتنی بر شواهد برای مدیران، طراحان درسی و سیاست گذاران آموزشی ارائه می شود تا از این روش ها برای تبدیل بازنشستگی از یک بحران به یک فرصت انتقال دانش بین نسلی استفاده کنند.

کلیدواژه ها:

مدیریت دانش (KM) ، دانش ضمنی ، انتقال دانش ، معلمان بازنشسته ، حافظه سازمانی ، مربیگری بین نسلی ، یادگیری سازمانی.