مدرسه به مثابه جامعه کوچک: نقش دبیر امور تربیتی در ساختن هویت اجتماعی دانش آموز

مدرسه، فراتر از یک نهاد آموزشی، ساختاری اجتماعی است که می توان آن را به مثابه جامعه ای کوچک تلقی کرد؛ جامعه ای که در آن، دانش آموزان با هنجارها، ارزش ها، قوانین و مسئولیت های اجتماعی آشنا می شوند و فرصت تجربه نقش های اجتماعی متنوع را به دست می آورند. در این میان، یکی از نقش آفرین ترین عناصر انسانی در ساختار مدرسه، دبیر امور تربیتی است که مسئولیت هدایت فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی دانش آموزان را بر عهده دارد. دبیر امور تربیتی نه تنها در سازمان دهی فعالیت های فوق برنامه، اردوها، مناسبت های ملی و مذهبی و شوراهای دانش آموزی نقش موثر دارد، بلکه با طراحی و اجرای برنامه های تربیتی، فرصت هایی برای شکل گیری و تقویت هویت اجتماعی دانش آموزان فراهم می آورد.هدف این مقاله، تبیین نقش مدرسه به عنوان یک جامعه کوچک در فرآیند اجتماعی شدن و تحلیل نقش دبیر امور تربیتی در ساختن هویت اجتماعی دانش آموز است. بدین منظور، با اتکا به مبانی نظری جامعه شناسی آموزش و تربیت و همچنین بررسی مطالعات تجربی و میدانی، نقش ها، چالش ها و فرصت های موجود در این زمینه تحلیل شده است. نتایج حاصل نشان می دهد که اگر دبیر امور تربیتی از جایگاه تخصصی، حمایت سازمانی و تعامل حرفه ای با سایر عوامل مدرسه برخوردار باشد، می تواند نقشی موثر و پایدار در نهادینه سازی ارزش های اجتماعی، تقویت مشارکت جویی، مسئولیت پذیری و شکل گیری هویت فرهنگی و ملی در دانش آموزان ایفا کند. این مقاله در پایان، پیشنهادهایی عملی و کاربردی برای تقویت این نقش در راستای تحقق مدرسه ای تربیت محور و هویت ساز ارائه می دهد.