ضرورت آشنایی معلمان با اصول روانشناسی رشد کودک و نوجوان

آشنایی معلمان با اصول روان شناسی رشد کودک و نوجوان از بنیادی ترین پیش شرط های تحقق آموزش موثر، تربیت انسانی و عدالت آموزشی به شمار می رود. در واقع، معلمی که شناخت علمی و عمیق از فرایندهای رشد شناختی، هیجانی، اجتماعی و اخلاقی فراگیران خود دارد، قادر است روش های تدریس، تعامل و ارزشیابی را با ویژگی های رشدی و نیازهای واقعی آنان هماهنگ سازد. روان شناسی رشد به معلم امکان می دهد تفاوت های فردی را درک کند و از یادگیری محور بودن تدریس به جای تدریس محور بودن آن اطمینان یابد. این آشنایی موجب افزایش حساسیت حرفه ای معلم در برابر نشانه های رشد نابهنجار یا تاخیر رشدی نیز می شود و مسیر هدایت و حمایت تحصیلی را دقیق تر می سازد. افزون بر آن، شناخت مراحل رشد از دیدگاه نظریه پردازانی چون پیاژه، ویگوتسکی، اریکسون و برونفن برنر، به معلمان در طراحی فعالیت های یادگیری مبتنی بر بازی، گفت وگو، مشارکت گروهی و تجربه زیسته کمک می کند؛ بدین ترتیب مدرسه صرفا محل انتقال دانش باقی نمانده و به محیطی برای پرورش تفکر انتقادی، خودتنظیمی و رشد اجتماعی بدل می گردد. از منظر تربیتی، فقدان چنین شناختی می تواند موجب ناسازگاری آموزشی، برخوردهای غیرسازنده، افت یادگیری و حتی بروز آسیب های روانی در دانش آموزان شود. بنابراین، آموزش اصول روان شناسی رشد باید جزو الزامات برنامه تربیت معلم و بخشی از رشد حرفه ای مستمر معلمان قلمداد گردد تا آنان بتوانند نقش تسهیل گر، راهنما و الگو را به جای نقش کنترل گر ایفا کنند. به طور کلی، معلمان با درک مراحل و منطق رشد، قادر خواهند بود آموزش را از انتقال صرف اطلاعات به شکل گیری شخصیت، تقویت انگیزش درونی و توسعه توانمندی های شناختی و اجتماعی دانش آموزان سوق دهند. از این رو، آگاهی از اصول روان شناسی رشد نه فقط برای فهم بهتر رفتارهای دانش آموزان، بلکه برای تحقق مدرسه ای رشدمدار، عدالت محور و انسانی ضرورت غیرقابل انکار دارد.

کلیدواژه ها:

روان شناسی رشد ، معلم ، کودک ، نوجوان ، تربیت آموزشی ، رشد شناختی ، رشد اجتماعی ، رشد هیجانی ، آموزش و یادگیری ، تربیت معلم ، عدالت آموزشی