بازنمایی مولفه های چند فرهنگی در کتاب های درسی فارسی: تحلیلی بر محتوای آموزشی پایه های دوم و سوم ابتدایی

در جامعه ای همچون ایران که از تنوع گسترده قومی، زبانی و فرهنگی برخوردار است، نادیده گرفتن این گوناگونی در نظام آموزشی می تواند پیامدهایی جدی برای هویت یابی دانش آموزان و انسجام اجتماعی به همراه داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان بازنمایی مولفه های چندفرهنگی در کتاب های درسی فارسی دوره ابتدایی (پایه های دوم و سوم) انجام شده است. روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد کدگذاری موضوعی براساس الگوی براون و کلارک (۲۰۰۶) بوده و داده ها از متن و تصاویر کتاب های فارسی خوانداری استخراج و تحلیل شده اند. یافته ها نشان داد که در میان مولفه های مورد بررسی، تنها مولفه مشاهیر و شخصیت های فرهنگی بازنمایی نسبتا قابل توجهی داشته و سایر مولفه ها نظیر زبان های محلی، سبک پوشش، آیین ها و میراث فرهنگی بسیار محدود مطرح شده اند. این در حالی ست که آموزش چندفرهنگی می تواند زمینه ساز پذیرش تفاوت ها، تقویت هویت قومی و کاهش شکاف های فرهنگی در نظام آموزشی باشد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که محتوای کتاب های فارسی دبستان همچنان با دیدگاهی یک دست ساز و تک فرهنگی طراحی شده اند و نیازمند بازنگری جدی برای انعکاس تنوع فرهنگی موجود در جامعه ایران هستند.

کلیدواژه ها:

آموزش چندفرهنگی ، تحلیل محتوا ، زبان محلی ، کتاب های درسی فارسی ، هویت فرهنگی