الگوی پیاده راه سازی و باززنده سازی محلات تاریخی بیرجند با رویکرد مشارکتی و کم کربن

الگوی پیاده راه سازی و باززنده سازی محلات تاریخی بیرجند، چارچوبی نوین برای احیای بافت های کهن شهری ارائه می دهد که بر پایه رویکرد مشارکتی و کم کربن استوار است. این پژوهش با بهره گیری از اصول طراحی پایدار و مشارکت جامعه محلی، مسیرهای پیاده محور را به عنوان عناصر کلیدی احیا معرفی می کند تا تعادل میان حفظ هویت تاریخی و توسعه زیست محیطی برقرار شود. رویکرد پیشنهادی، با ادغام عناصر سنتی مانند بادگیرها و کوچه های باریک با فناوری های نوین مانند روشنایی خورشیدی و سطوح نفوذپذیر، انتشار کربن را کاهش می دهد و کیفیت زندگی را ارتقا می بخشد. بر اساس گزارش شهرداری بیرجند در سال ۱۴۰۳، باززنده سازی بافت تاریخی با تمرکز بر ۷۰۰ هکتار فرسوده، به ایجاد مراکز تولید صنایع دستی در ۱۰ خانه قدیمی منجر شده و مشارکت بخش خصوصی را تقویت کرده است (منبع: سایت birjand.ir، گزارش بازآفرینی ۱۴۰۳). همچنین، مطالعه ای از دانشگاه بیرجند در سال ۱۴۰۲ بر نقش بادگیرها در کاهش مصرف انرژی در معماری کویری دلالت دارد و نشان می دهد که ادغام این عناصر سنتی با فناوری های سبز، پایداری را در محلات تاریخی به سطحی برتر می رساند (منبع: پایگاه سیویلیکا، civilica.com، مقاله badgir energy ۱۴۰۲). یافته ها بر پتانسیل این الگو در بومی سازی برای شهرهای کویری ایران تاکید دارد و سیاست گذاران را به سرمایه گذاری در مشارکت محلی و فناوری های سبز فرامی خواند. علاوه بر این، گزارش سازمان حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی در سال ۱۴۰۳ بر کاهش انتشار کربن از طریق پیاده راه سازی اصرار می ورزد و الگوهای مشارکتی را به عنوان ابزاری کلیدی برای احیای بافت های تاریخی معرفی می کند (منبع: سایت doe-khorasan.ir، گزارش محیطی ۱۴۰۳). این رویکرد نه تنها هویت فرهنگی را حفظ می کند، بلکه با تمرکز بر تعامل جامعه و فضاهای سبز، تعلق اجتماعی را تقویت می نماید و به مدیران شهری ابزارهایی عملی برای توسعه پایدار عرضه می دارد. در نهایت، الگوی پیشنهادی بستری برای تحول در باززنده سازی کویری فراهم می آورد و با تکیه بر تجربیات محلی، الگویی برای سایر شهرهای تاریخی ایران پیشنهاد می کند. کلیدواژه ها: پیاده راه سازی، باززنده سازی، رویکرد مشارکتی، کم کربن، بافت تاریخی.

کلیدواژه ها:

پیاده راه سازی ، باززنده سازی ، مشارکت محلی ، بیرجند ، هویت تاریخی