نقش استعاره های دینی در شکل گیری هویت فرهنگی دانش آموزان؛ آسیب شناسی تربیتی در کتاب های درسی فارسی

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش استعاره های دینی در شکل گیری هویت فرهنگی دانش آموزان و آسیب شناسی تربیتی آن ها در کتاب های درسی فارسی دوره ابتدایی انجام شده است. مسئله ی اصلی تحقیق آن است که چگونه استعاره های دینی در متون آموزشی به کار گرفته شده اند و تا چه اندازه با سطح شناختی، فرهنگی و تربیتی دانش آموزان تناسب دارند. روش تحقیق به صورت کیفی و کتابخانه ای بوده و با تحلیل محتوای استعاری کتاب های فارسی پایه های اول تا ششم ابتدایی، به شناسایی نوع استعاره ها، زمینه های مفهومی و میزان انسجام تربیتی آن ها پرداخته شده است. یافته ها نشان داد که استعاره های دینی در کتاب های درسی حضوری پررنگ دارند، اما در بسیاری موارد فاقد زمینه سازی تربیتی، پیوند با تجربه ی زیسته ی دانش آموزان و انسجام فرهنگی اند. برخی استعاره ها مانند «آتش گناه» یا «نور ایمان» با لحن تهدیدآمیز یا انتزاعی ارائه شده اند که ممکن است منجر به اضطراب یا برداشت های سطحی شود. در مقابل، استعاره هایی که با فعالیت های شناختی و زبان بومی همراه شده اند، اثربخشی تربیتی بیشتری داشته اند. نتیجه گیری پژوهش نشان می دهد که بازنگری در طراحی استعاره های دینی با تاکید بر تناسب فرهنگی و تربیتی، می تواند به تقویت هویت فرهنگی و دینی دانش آموزان کمک کند و از آسیب های تربیتی جلوگیری نماید.

کلیدواژه ها:

استعاره های دینی ، هویت فرهنگی ، تربیت دینی ، کتاب های درسی فارسی ، آسیب شناسی تربیتی