چگونه توانستم مشکل نوشتار در حروف هم آوا و نقطه گذاری حروف را برطرف کنم؟

در طول سال تحصیلی جاری، در کلاس اول ابتدایی مدرسه هفت تیر انزاب، با یکی از چالش های مهم آموزشی در زمینه ی سواد پایه یعنی مشکل نوشتاری در حروف هم آوا (مانند "س" و "ص" و "ث") و نقطه گذاری صحیح حروف (مانند "ب"، "ت"، "ن"، "ث"، "پ"، "ج"، "خ") مواجه شدم. این مسئله در میان چند تن از دانش آموزان مشاهده می شد، اما یک دانش آموز به طور برجسته ای با این مشکل دست وپنجه نرم می کرد و ضعف او در این حوزه، باعث کاهش اعتمادبه نفس و کندی روند یادگیری اش در درس فارسی شده بود. به عنوان معلم پایه اول با تجربه ای که از سال های گذشته کسب کرده ام، به خوبی آگاه بودم که مشکلات پایه ای در زمینه ی تشخیص شنیداری حروف هم آوا، درک تفاوت نوشتاری آن ها، و نیز عدم مهارت در جای گذاری صحیح نقطه ها بر روی حروف مختلف، می تواند در صورت عدم رسیدگی، به مشکلی بلندمدت در فرآیند یادگیری زبان نوشتاری تبدیل شود. از آن جایی که دانش آموزان اول ابتدایی توانایی پاسخ دهی به پرسش نامه های تحلیلی را ندارند، سعی کردم از روش های جایگزین کیفی مانند مشاهده مستقیم، بررسی تکالیف، گفت وگو با والدین، تحلیل دست خط دانش آموز، ضبط صوتی خواندن واژه ها و یادداشت های کلاسی استفاده کنم. برای بررسی دقیق تر، نمونه های نوشتاری قبل از اجرای راه حل گردآوری شده و در جدولی توصیفی با معیار ارزشیابی توصیفی (خیلی خوب، خوب، قابل قبول، نیاز به تلاش) تحلیل گردید. سپس با استفاده از مجموعه ای از روش های خلاقانه، بازی محور، چندحسی، دیداری و شنیداری نظیر استفاده از کارت های تصویری و نوشتاری، آموزش نقطه گذاری با استفاده از دانه های ماکارونی یا خمیر بازی، نمایش ویدیویی، تمرین تشخیص صداها در کلمات روزمره و تقویت حافظه دیداری از طریق نقاشی و رنگ آمیزی حروف، برنامه ای منظم طراحی و اجرا گردید. در پایان دوره مداخله، با بررسی مجدد نمونه های نوشتاری دانش آموز و مقایسه آن با نمونه های اولیه، بهبودی چشمگیری در تشخیص و نوشتن صحیح حروف هم آوا و نقطه گذاری دقیق حروف مشاهده شد. همچنین اعتمادبه نفس و علاقه دانش آموز نسبت به درس فارسی افزایش یافت. این اقدام پژوهی نشان داد که درک عمیق از ویژگی های رشدی و روان شناختی دانش آموزان اول ابتدایی، همراه با کاربرد روش های خلاقانه و چندحسی می تواند نقش مهمی در ارتقاء مهارت نوشتن و بهبود کیفیت یادگیری آنان داشته باشد. در این اقدام پژوهی، ضمن شناسایی دقیق مسئله، تحلیل آن بر پایه داده های کیفی و توصیفی، انتخاب راه حل های اثربخش، و ارزشیابی نهایی به شیوه ی مقایسه ای، سعی شده است راهکارهایی بومی، قابل اجرا و مبتنی بر ظرفیت های کلاسی و محیطی ارائه گردد که می تواند برای سایر همکاران در آموزش ابتدایی نیز مفید واقع شود.

کلیدواژه ها:

نوشتار ، هم آوا ، آموزش ، یادگیری ، دانش آموزان