بررسی ارتباط آلاینده های شاخص کیفیت هوا و پارامترهای سایکرومتریک (مشترک محیط بسته - باز) در کلان شهر تهران

آلودگی هوا یکی از چالش های زیست محیطی مهم است که می تواند تاثیرات گسترده ای بر سلامت انسان داشته باشد. کیفیت هوای داخل ساختمان ها (IAQ) به دلیل زمان طولانی حضور افراد در فضاهای بسته، نقش مهمی در سلامت و بهره وری دارد. آلاینده هایی مانند PM۱۰، PM۲.۵، دی اکسید نیتروژن (NO₂) و دی اکسیدکربن (CO₂) از جمله عوامل موثر بر IAQ هستند که می توانند از منابع داخلی یا هوای بیرونی وارد محیط شوند. درک ارتباط میان کیفیت هوای درونی و بیرونی و تاثیر پارامترهای سایکرومتریک (دما، رطوبت) و ارتفاع ساختمان بر توزیع آلاینده ها می تواند در تدوین راهکارهای کنترل آلودگی موثر باشد. بدین منظور این مطالعه در ساختمان های بزرگ اداری در پنج منطقه شهر تهران و در چهارفصل سال ۱۳۹۸ با هدف تعیین ارتباط بین آلاینده های شاخص هوای داخل و خارج ساختمان انجام شد. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط میان آلاینده های شاخص کیفیت هوا در محیط های داخلی و خارجی با استفاده از دستگاه های پایش مستقیم انجام شد. همچنین تاثیر شرایط سایکرومتریک و ارتفاع ساختمان ها در فضاهای اداری و سازمان های دولتی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد در فضای بیرونی غلظت ذرات PM۱۰ کمتر از حد مجاز تعیین شده برای این آلاینده است با این حال میزان آلاینده های ذرات PM۱۰ در محیط داخلی در فصول تابستان و پاییز بالاتر از حد مجاز نشان داده شد. ذرات TSP در این فصول در محیط های بیرونی و داخلی نیز یافت شده و غلظت آن در محیط های داخلی در طول پاییز و تابستان از حد مجاز فراتر رفته است علاوه بر این، در بین محیط های خارجی مورد بررسی، محیط پشت بام دارای بیشترین غلظت از ذرات PM۲.۵ نشان داده شد. در تمام فصول سال، میزان ذرات آلاینده روی پشت بام بالاتر از غلظت آن در داخل ساختمان بود. همبستگی معنی داری میان غلظت دی اکسیدکربن و سطوح PM۱ و PM۲.۵ در طول پاییز، و همچنین غلظت TSP در زمستان (r = ۰.۵، P <۰.۰۱) مشاهده شد. در زمستان، سطح CO۲ داخلی اغلب از ppm ۶۰۰ فراتر می رفت که نشان دهنده غلظت آلاینده های گازی بالا است. در تجزیه وتحلیل تاثیر ارتفاع ساختمان (از زیرزمین تا طبقه چهارم و پشت بام) بر غلظت آلاینده ها هیچ رابطه آماری معنی داری یافت نشد در نتیجه به نظر می رسد اثر ارتفاع بر غلظت آلاینده خارجی ناچیز باشد. علاوه بر این، نرخ جریان هوا در طبقات مختلف تغییرات کمی را نشان داد، درحالی که دما و رطوبت نسبتا ثابت باقی ماندند و تنها افزایش جزئی در طبقات بالاتر مشاهده شد. درحالی که غلظت های PM۱ و PM۲.۵ به طور قابل توجهی تحت تاثیر ارتفاع نبودند، با افزایش ارتفاع ساختمان، غلظت های TSP و PM۱۰ صعودی و غلظت CO۲ نزولی نشان داده شد.

کلیدواژه ها:

آلاینده های شاخص ، ویژگی های سایکرومتریک ، کیفیت هوای داخلی