بررسی رویکردهای اخلاقی در پاسخ به کاهش اثرات تغییرات اقلیمی (مطالعه موردی رویکردهای اخلاق اسلامی)

پدیده تغییر اقلیم به عنوان یکی از جدیترین بحرانهای جهانی ابعاد گسترده ای از حیات بشر را تحت تاثیر قرار داده است. این پژوهش با هدف بررسی امکان بهره گیری از آموزه های اخلاق اسلامی برای کاهش اثرات تغییر اقلیم و ارتقاء تاب آوری زیست محیطی به روش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از مدل مفهومی DPSIR انجام شده است. در این چارچوب، نیروهای محرکه فشارها، وضعیت اثرات و پاسخها در مواجهه با بحران اقلیمی شناسایی و تحلیل شده. سپس با تطبیق پاسخهای علمی با مبانی فقهی و اخلاقی، اسلام راهکارهایی مانند استفاده از انرژیهای پاک، درخت کاری، مدیریت پسماند، اصلاح الگوی کشت و کاهش مصرف گرایی پیشنهاد شده. نتایج پژوهش نشان میدهد که تعالیم اسلامی با بهره گیری از قواعد فقهی همچون لاضرر، اتلاف، عدالت، حق الناس و اختلال نظام میتواند چارچوبی، اخلاقی، دینی و قابل اجرا برای مقابله با بحران اقلیمی فراهم آورد. این مقاله بر اهمیت تغییر نگرش انسان به طبیعت و جایگاه مسئولانه اش در نظام آفرینش تاکید دارد و نشان می دهد که دین اسلام ظرفیتهای قابل توجهی برای ترغیب به رفتارهای پایدار زیست محیطی در اختیار دارد.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم اخلاق ، اسلامی ، مدل DPSIR ، محیط زیست ، فقه محیط زیست