چگونگی تقسیم فرصت یادگیری در کلاسهای چند پایه مقطع ابتدایی

کلاس های چندپایه یکی از واقعیت های نظام آموزشی در بسیاری از مناطق کشور ما، به ویژه مناطق روستایی و کم جمعیت است. در این کلاس ها، یک معلم مسئولیت آموزش به دانش آموزانی از پایه ها و سنین متفاوت را به عهده دارد. این وضعیت از یک سو فرصتی برای یادگیری مشارکتی، رشد مسئولیت پذیری و خوداتکایی در دانش آموزان فراهم می کند و از سوی دیگر، چالش های جدی برای معلم در زمینه تقسیم فرصت یادگیری، مدیریت زمان و توجه به تفاوت های فردی به همراه دارد. یکی از مشکلات عمده در این کلاس ها، توزیع نامتعادل فرصت یادگیری میان دانش آموزان است؛ به گونه ای که گاهی توجه بیش از حد معلم به یک پایه باعث محروم شدن پایه دیگر از آموزش کافی می شود.پژوهش حاضر با رویکرد اقدام پژوهی و بر اساس تجربه عملی نگارنده در کلاس های چندپایه ابتدایی انجام گرفته است. هدف اصلی این تحقیق، بررسی چگونگی تقسیم عادلانه و موثر فرصت های یادگیری در کلاس های چندپایه و ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت موجود است. برای دستیابی به این هدف، ابتدا شواهد اولیه از طریق مشاهده مستقیم کلاس، گفت وگو با دانش آموزان و والدین، و بررسی نتایج تحصیلی گردآوری شد. سپس با بهره گیری از منابع نظری و تجربیات سایر معلمان، راهکارهای متنوعی همچون استفاده از روش های تدریس فعال، تلفیق دروس، یادگیری مشارکتی، استفاده از دانش آموزان همیار و برنامه ریزی دقیق زمان پیشنهاد گردید.اجرای این راهکارها در طول یک دوره آموزشی نشان داد که مشارکت دانش آموزان افزایش یافته، یادگیری آنان عمیق تر و پایدارتر شده و رضایت والدین نیز بیشتر گردیده است. همچنین معلم توانست با مدیریت بهتر زمان، فرصت یادگیری را میان همه پایه ها متوازن تر تقسیم کند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که با وجود محدودیت های ساختاری و منابع در کلاس های چندپایه، استفاده خلاقانه از روش های نوین تدریس می تواند عدالت آموزشی را تقویت کرده و کیفیت یادگیری را بهبود بخشد.اقدام پژوهی حاضر ضمن تبیین ابعاد نظری و عملی مسئله، راهکارهایی کاربردی و متناسب با شرایط مدارس ابتدایی کشور ارائه می دهد که می تواند مورد استفاده معلمان، مدیران و برنامه ریزان آموزشی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

چند پایه ، اقدام پژوهی ، نظام آموزشی ، معلم