نقش یادگیری همتا محور در بهبود مشارکت در کلاس های آنلاین

در دهه های اخیر، گسترش فناوری های آموزشی و رواج محیط های یادگیری مجازی، شیوه های تدریس و تعامل آموزشی را به گونه ای بنیادین دگرگون ساخته است. در این میان، یادگیری همتا محور به عنوان رویکردی نوین و پویا، جایگاهی ویژه در فرایندهای یادگیری الکترونیکی یافته است. این نوع یادگیری بر تعامل میان فراگیران، تبادل دانش و تجربه، و شکل گیری شبکه های حمایتی در بسترهای آموزشی دیجیتال تاکید دارد. هدف اصلی پژوهش حاضر، واکاوی نقش یادگیری همتا محور در ارتقای سطح مشارکت دانشجویان در کلاس های آنلاین و تبیین عوامل موثر بر پویایی تعاملات آموزشی است. در این چارچوب، یادگیری همتا محور نه تنها به عنوان روشی مکمل برای آموزش سنتی، بلکه به منزله رویکردی تحول آفرین در یادگیری خودراهبر و مشارکتی مطرح می شود. یافته های نظری و تجربی نشان می دهد که حضور فعال همتایان در فرایند آموزش، احساس تعلق، مسئولیت پذیری و خودکارآمدی را در میان دانشجویان افزایش می دهد. این امر موجب می گردد تا یادگیرندگان به جای دریافت منفعلانه ی دانش، در فرآیند ساخت و بازآفرینی آن مشارکت فعال داشته باشند افزون بر این، در بستر کلاس های آنلاین که غالبا با چالش هایی چون کاهش تعامل چهره به چهره، افت انگیزه و احساس انزوا همراه اند، به کارگیری راهبردهای یادگیری همتا محور می تواند بستری موثر برای بازسازی حس حضور اجتماعی فراهم آورد. تعامل میان دانشجویان، مشارکت در بحث های گروهی، و ارائه بازخورد سازنده از سوی همتایان، از جمله سازوکارهایی هستند که به پویایی محیط یادگیری یاری می رسانند. همچنین، این شیوه موجب می شود فراگیران مهارت های ارتباطی، تفکر انتقادی و حل مسئله را در تعامل با دیگران پرورش دهند. بر پایه مبانی نظری سازنده گرایی اجتماعی، یادگیری همتا محور فرصتی فراهم می کند تا دانشجویان از طریق گفت وگو، همکاری و بازتاب تجربیات مشترک، معنا را به طور جمعی خلق کنند. این تعامل معنادار، نه تنها مشارکت در فعالیت های آموزشی را تقویت می کند، بلکه به تقویت حس مسئولیت فردی و جمعی در فضای یادگیری نیز منجر می شود.از سوی دیگر، نقش مدرس در این فرایند از تسهیل کننده منفعل به طراح و هدایتگر تعاملات آموزشی تغییر می یابد. مدرس می تواند با طراحی فعالیت های مشارکتی، تقسیم وظایف گروهی و ارزیابی های متقابل، شرایطی فراهم سازد که یادگیری همتا محور به صورت هدفمند و سازنده پیش رود. به طور کلی، یادگیری همتا محور با تاکید بر تعامل دوسویه، مسئولیت پذیری و اشتراک دانش، به بهبود کیفیت تجربه یادگیری در کلاس های آنلاین کمک می کند و زمینه ساز شکل گیری جامعه ای یادگیرنده و پویا می گردد. بدین ترتیب، این رویکرد نه تنها ابزاری برای افزایش مشارکت آموزشی است، بلکه پلی میان یادگیری فردی و جمعی در عصر دیجیتال به شمار می آید.

کلیدواژه ها:

یادگیری همتا محور ، مشارکت آموزشی ، کلاس های آنلاین ، یادگیری الکترونیکی ، تعامل دانشجویان ، سازنده گرایی اجتماعی