بررسی اپیدمیولوژیک و مدل سازی مکانی-زمانی شیوع هپاتیت A در جنوب استان کرمان طی دوره ده ساله (۱۴۰۱-۱۳۹۱)

زمینه و هدف: هپاتیتA  یک چالش عمده بهداشت عمومی در سطح جهانی، به ویژه در مناطق در حال توسعه است. این بیماری که عمدتا از طریق راه مدفوعی-دهانی و آب آلوده منتقل می شود، شیوع بالایی در جمعیت های کودکان دارد. این مطالعه با هدف تحلیل الگوی اپیدمیولوژیک و مدل سازی مکانی-زمانی شیوع هپاتیت A در جنوب استان کرمان طی یک دوره ده ساله (۱۴۰۱-۱۳۹۱) انجام شد. روش ها: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی مقطعی، داده های ۵۷۳ مورد تاییدشده هپاتیتA  از سامانه های بهداشتی-درمانی شهرستان های واقع در جنوب استان کرمان جمع آوری گردید. متغیرهای مورد بررسی شامل ویژگی های دموگرافیک، تظاهرات بالینی، سابقه واکسیناسیون و منابع احتمالی عفونت بود. از نرم افزارهای آماری برای محاسبه میزان بروز و شناسایی عوامل خطر، و از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) برای تحلیل الگوهای مکانی-زمانی و شناسایی کانون های پرخطر (Hotspots) استفاده شد. یافته ها: بیشترین موارد بیماری در گروه سنی ۲ تا ۶ سال (۶۰٪) و ساکنین مناطق روستایی (۷۱٪) رخ داده است. شهرستان منوجان با نرخ بروز ۳۳.۹ درصد، بالاترین میزان شیوع را داشت. الگوی فصلی بیماری نشان دهنده افزایش قابل توجه موارد در فصول بهار و تابستان، با اوج گیری در ماه های اردیبهشت و خرداد بود. نرخ بهبودی کلی بیماران ۹۹.۷ درصد گزارش شد. نتیجه گیری: تمرکز شیوع بیماری در کودکان و مناطق روستایی، نقش تعیین کننده عوامل محیطی و نابرابری های اجتماعی-اقتصادی در انتقال هپاتیت A را آشکار می سازد. عدم تفاوت معنادار جنسیتی نیز موید نقش پررنگ تر راه های انتقال محیطی نسبت به عوامل بیولوژیکی است. بر این اساس، مداخلات آینده باید بر ارتقای سطح دسترسی به آب آشامیدنی سالم، بهبود سیستم های دفع فاضلاب و اجرای برنامه های آموزشی هدفمند در مناطق پرخطر متمرکز شوند.

کلیدواژه ها:

Hepatitis A ، Epidemiology ، Public health ، Spatiotemporal modeling ، هپاتیت A ، اپیدمیولوژی ، بهداشت عمومی ، مدل سازی مکانی-زمانی