مقایسه اثربخشی آموزش خودتعیین گری، درمان شناختی رفتاری و روان پویشی کوتاه مدت بر علائم اختلال اضطراب اجتماعی در افراد تراجنسیتی

مقدمه: افراد تراجنسیتی به علت تبعیض و انگ های اجتماعی میزان بالایی از اختلال اضطراب اجتماعی را تجربه می کنند. بر همین اساس؛ هدف از این پژوهش مقایسه اثربخشی آموزش خودتعیین گری، درمان شناختی رفتاری و روان درمانی پویشی کوتاه مدت بر علائم اضطراب اجتماعی در افراد تراجنسیتی بود. روش کار: پژوهش حاضر از نوع روش تحقیق نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. کلیه افراد تراجنسیتی که در نیمه دوم سال 1403 شمسی ساکن شهر تهران بودند، جامعه آماری این مطالعه را تشکیل می دادند. با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی، 60 نفر از این افراد انتخاب شدند و با استفاده از گمارش تصادفی در سه گروه آزمایش (هر گروه 15 نفر) و یک گروه گواه (15 نفر) قرار گرفتند. روی گروه آزمایش اول بسته آموزشی گام هایی برای خودتعیین گری فیلد و هافمن (1994)، گروه آزمایش دوم درمان شناختی رفتاری فری (1999) و گروه آزمایش سوم روان درمانی پویشی کوتاه مدت مطابق با رویکرد دوانلو (2001) اجرا شد. آزمودنی ها در هر چهار گروه در ابتدا و انتهای پژوهش به مقیاس اضطراب اجتماعی افراد تراجنسیتی و دارای تنوع جنسیتی موساپ و هو (2020) پاسخ دادند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیره و آزمون تعقیبی بونفرونی، در سطح معنی داری 0/05 و با بهره گیری از نرم افزار SPSS نسخه 28 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: اثربخشی هر سه روش آموزش خودتعیین گری، درمان شناختی رفتاری و روان درمانی پویشی کوتاه مدت بر کاهش علائم اضطراب اجتماعی افراد تراجنسیتی مورد تایید قرار گرفت. اما درمان شناختی رفتاری نسبت به آموزش خودتعیین گری و روان درمانی پویشی کوتاه مدت تاثیر بیشتری بر کاهش اضطراب اجتماعی افراد تراجنسیتی داشت. همچنین میان روان درمانی پویشی کوتاه مدت و آموزش خودتعیین گری از نظر تاثیرگذاری بر اضطراب اجتماعی این افراد تفاوتی مشاهده نشد. نتیجه گیری: در کل می توان نتیجه گرفت که درمان شناختی رفتاری در مقایسه با دو درمان دیگر دارای بیشترین تاثیر بر کاهش اضطراب اجتماعی افراد تراجنسیتی بود. همچنین میان اثرگذاری آموزش خودتعیین گری و روا ن درمانی پویشی کوتاه مدت تفاوتی یافت نشد.

کلیدواژه ها:

آموزش خودتعیین گری ، اضطراب اجتماعی ، افراد تراجنسیتی ، درمان شناختی رفتاری ، روان درمانی پویشی کوتاه مدت.