بررسی ماهوی و حکمی نشوز زوجه از منظر فقه

تداوم زندگی زناشوئی مبتنی بر رعایت و تعهد به حقوق متقابل زوجین است و از عدم تحقق این حقوق متقابل، تعبیر به نشوز می‎شود. عوامل تحقق نشوز زوجه، عدم تمکین، عدم ازاله موهای بدن، زینت نکردن، خروج بدون اجازه از منزل و گفتار و رفتار بد می‎باشد. برخی از این عوامل همچون عدم تمکین مستقلا و برخی مانند رفتار بد طبق نظر امام‎خمینی عامل نشوز می‎باشند. در فرض نشوز زوجه با توجه به آیه۳۴ نساء زوج مجاز به وعظ، هجر و ضرب می‎باشد. این امور سه‎گانه محل اختلاف فقهاست. بعد اول اختلاف معنای هجر و ضرب است که مرحوم روحانی هجر را دارای دو مصداق پشت‎کردن به زوجه و جداسازی محل خواب و امام‎خمینی ضرب را، «ضرب غیرشدید به قصد اصلاح که امید به بازگشت زوجه باشد» معنا فرمودند. بعد دوم اناطه امور سه‎گانه بر نفس نشوز یا خوف نشوز است. آیت‎الله شبیری آن را مترتب بر نفس نشوز، آیت‎الله مکار‎م منوط به خوف نشوز دانسته و امام‎خمینی قائل به تفصیل شدند. بعد سوم ترتیب بین امور سه‎گانه در فرض تحقق نشوز یا جمع بین همه موارد است که صاحب‎جواهر معتقد به تخییر در امور سه‎گانه، مرحوم روحانی قائل به جمع و امام خمینی و محقق‎حلی علیرغم وجود اختلاف در سعه و ضیق ترتیب، قائل به ترتیب می‎باشند. از احکام نشوز زوجه، رفع وجوب نفقه از زوج می‎باشد لکن محل اختلاف در وجوب‎نفقه به نفس عقد واجب یا با تمکین تام، است. امام‎خمینی اعتقاد به قول دوم و صاحب‎جواهر و مرحوم روحانی معتقد به اناطه به نفس عقد می‎باشند. کلیدواژه ها: ماهیت نشوز، حکم نشوز، نشوز زوجه، نشوز زوجه از منظر فقه.

کلیدواژه ها:

ماهیت نشوز ، حکم نشوز ، نشوز زوجه ، نشوز زوجه از منظر فقه