تاثیر بازخورد معلم (کلامی و غیرکلامی) بر احساس شایستگی و عزت نفس تحصیلی دانش آموزان

بازخورد معلم، چه به صورت کلامی و چه غیرکلامی، از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر رشد هیجانی و تحصیلی دانش آموزان به شمار می رود. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر انواع بازخورد معلم بر احساس شایستگی و عزت نفس تحصیلی دانش آموزان انجام شده است. در این مطالعه، با بهره گیری از رویکردی توصیفی–همبستگی، ۲۰۰ دانش آموز مقطع متوسطه به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه بازخورد معلم (کلامی و غیرکلامی) بر اساس الگوی بروک هارت (Brookhart, ۲۰۰۸)، مقیاس احساس شایستگی تحصیلی هارتر (Harter, ۱۹۸۲) و پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ (Rosenberg, ۱۹۶۵) بود. داده ها با استفاده از تحلیل رگرسیون چندمتغیره و آزمون همبستگی پیرسون تحلیل شدند. نتایج نشان داد بازخورد کلامی مثبت (نظیر تشویق، تحسین و راهنمایی سازنده) رابطه ای معنادار و مثبت با احساس شایستگی و عزت نفس تحصیلی دارد، در حالی که بازخورد کلامی منفی (نظیر سرزنش و انتقاد مستقیم) اثر منفی معناداری بر این متغیرها نشان داد. همچنین، بازخوردهای غیرکلامی مثبت (نظیر لبخند، نگاه تاییدآمیز و حرکات حمایتی) به طور قابل توجهی احساس تعلق و کفایت تحصیلی را در دانش آموزان تقویت کرد. یافته ها حاکی از آن است که کیفیت بازخورد معلم نقش تعیین کننده ای در شکل گیری باورهای خودکارآمدی و عزت نفس تحصیلی دارد؛ بنابراین، آموزش معلمان در حوزه مهارت های بازخورددهی کلامی و غیرکلامی می تواند به ارتقای سلامت روانی و انگیزش تحصیلی دانش آموزان بینجامد.

کلیدواژه ها:

بازخورد معلم ، بازخورد کلامی ، بازخورد غیرکلامی ، احساس شایستگی ، عزت نفس تحصیلی