نقش حمایت اجتماعی در سلامت روان نوجوانان

حمایت اجتماعی به عنوان یکی از قوی ترین عوامل محافظت کننده علیه آسیب های روانی شناخته شده است؛ بویژه در دوره حساس نوجوانی که تحولات زیستی، روانی و اجتماعی افزایش می یابد. این مقاله با روش مروری-تحلیلی، سازوکارهای نظری (مدل اثرات مستقیم و مدل «پوشانندگی استرس»)، شواهد بین المللی و بومی، و پیامدهای مداخلات مبتنی بر شبکه های حمایتی را بررسی می کند. متاآنالیزها و مطالعات طولی نشان می دهند که دریافت حمایت اجتماعی ادراک شده با کاهش علایم افسردگی، اضطراب و رفتارهای پرخطر در نوجوانان مرتبط است (Rueger et al., ۲۰۱۶; Harandi et al., ۲۰۱۷). هم چنین، شواهد حاکی است که منابع مختلف حمایت (خانواده، همسالان، مدرسه، محیط مجازی) اثرات متفاوت و در مواردی مکمل بر سلامت روان دارند و سازوکارهایی مانند تاب آوری، خودکارآمدی و کاهش استرس، میانجی نقش حمایت اند (Cohen & Wills, ۱۹۸۵; Scardera et al., ۲۰۲۰). در متن ایران، پژوهش ها نشان می دهند که حمایت خانوادگی و ادراک تعلق اجتماعی با شاخص های بهتر سلامت روان نوجوانان همبستگی مثبت دارد، اما چالش هایی مانند نابرابری اجتماعی، فشارهای تحصیلی و نقش رسانه های اجتماعی بر پیچیدگی روابط تاثیر می گذارند. مقاله پیشنهاداتی برای تقویت شبکه های حمایتی خانواده–مدرسه، توسعه برنامه های همیاری همسالان، آموزش مهارت های اجتماعی و طراحی سیاست های ملی سلامت روان نوجوانان ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

حمایت اجتماعی ، سلامت روان نوجوانان ، محافظت روانی ، همسالان ، خانواده ، تاب آوری