فرهنگ اخلاقی در سازمان ها: از نظریه پردازی کلاسیک تا چالش های نوین

با افزایش توجه به رفتارهای اخلاقی و غیراخلاقی در محیط های کاری، سازمان ها بیش از پیش به نقش فرهنگ و جو اخلاقی در شکل دهی به رفتار کارکنان و تصمیم گیری های مدیریتی واقف شده اند. فرهنگ اخلاقی به عنوان زیرمجموعه ای از فرهنگ سازمانی، شبکه ای از ارزش ها، هنجارها و ساختارهای رسمی و غیررسمی را در بر می گیرد که می تواند زمینه ساز رفتارهای اخلاقی یا غیراخلاقی در سازمان ها باشد. در این پژوهش، با هدف بررسی روند تحول مفهومی و موضوعی در حوزه فرهنگ اخلاقی، از روش تحلیل علم سنجی بهره گرفته شده است. داده های پژوهش شامل ۱۳۳۵ مقاله نمایه شده در پایگاه Web of Science طی بازه زمانی ۱۹۰۹ تا ۲۰۲۴ است. تحلیل داده ها با استفاده از ابزارهای VOS viewer و R انجام شده و بر اساس آن، جریان های تاریخی و معاصر پژوهش، ساختار مفهومی، و سیر تحول موضوعات شناسایی گردیده اند. یافته ها نشان می دهد که مفاهیم بنیادینی همچون فرهنگ و جو اخلاقی همواره نقش محوری در پژوهش های این حوزه داشته اند، در حالی که موضوعات نوینی مانند استرس اخلاقی، نیت ترک شغل، و درگیری کاری در سال های اخیر اهمیت فزاینده ای یافته اند. همچنین، روندها نشان می دهند که تمرکز از نظریه های جامع اولیه به سمت موضوعات تخصصی تر و کاربردی تر تغییر یافته است. در پایان، بر اساس تحلیل شکاف های موجود در پژوهش های پیشین، مسیرهایی برای تحقیقات آینده در زمینه انطباق فرهنگی، رهبری اخلاقی و پیامدهای فناورانه بر فرهنگ اخلاقی سازمان ها پیشنهاد شده است.

کلیدواژه ها:

فرهنگ اخلاقی ، جو اخلاقی ، رهبری اخلاقی ، تحلیل علم سنجی ، تصمیم گیری اخلاقی ، استرس اخلاقی ، مسئولیت پذیری اجتماعی