تاثیر آموزش مهارت های اخلاقی در قالب فعالیت های غیرمستقیم پرورشی بر رفتارهای مدرسه ای

رفتارهای مدرسه ای دانش آموزان، شامل مجموعه ای از فعالیت ها و تعاملات فردی و گروهی است که به رشد شخصیتی، اجتماعی و تحصیلی آنان مرتبط می شود. یکی از مهم ترین عوامل موثر بر شکل گیری رفتارهای مطلوب در مدرسه، آموزش مهارت های اخلاقی است. آموزش مهارت های اخلاقی نه تنها در محیط کلاس درس بلکه از طریق فعالیت های غیرمستقیم پرورشی مانند برنامه های گروهی، تشکل های دانش آموزی، مسابقات فرهنگی، اردوهای تربیتی و فعالیت های داوطلبانه قابل تحقق است. این روش ها به دانش آموز فرصت می دهد تا ارزش های اخلاقی را در عمل تجربه کند و رفتارهای مدرسه ای مثبت را در زندگی روزمره خود تقویت نماید. هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر آموزش مهارت های اخلاقی از طریق فعالیت های غیرمستقیم پرورشی بر رفتارهای مدرسه ای دانش آموزان مقطع ابتدایی و متوسطه اول در مدارس شهرستان های ملکان و لیلان بود. این پژوهش با استفاده از روش شبه آزمایشی و طراحی پیش آزمون و پس آزمون گروهی انجام شد تا بتوان میزان اثرگذاری این آموزش ها را بر رفتارهای مدرسه ای به طور علمی و دقیق سنجید. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان دختر و پسر دوره ابتدایی و متوسطه اول در شهرستان های مذکور بود و نمونه ای شامل ۳۰۰ نفر دانش آموز به روش تصادفی طبقه ای انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه استاندارد رفتارهای مدرسه ای و پرسشنامه مهارت های اخلاقی بود که روایی و پایایی آنها با استفاده از روش های استاندارد تایید شد. داده ها پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۲۶ تحلیل گردید. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش مهارت های اخلاقی در قالب فعالیت های غیرمستقیم پرورشی، تاثیر معناداری بر افزایش رفتارهای مدرسه ای مثبت دانش آموزان دارد. به ویژه مهارت هایی مانند احترام به دیگران، همکاری، مسئولیت پذیری، صداقت و رعایت قوانین مدرسه در دانش آموزان شرکت کننده به طور قابل توجهی افزایش یافت. یافته ها نشان داد که دانش آموزانی که در فعالیت های گروهی و غیرمستقیم پرورشی شرکت داشتند، رفتارهای مدرسه ای مطلوب بیشتری از جمله همکاری با همکلاسی ها، پیروی از قوانین و مشارکت فعال در کلاس و مدرسه از خود نشان دادند. تحلیل ها همچنین نشان داد که برنامه های پرورشی غیرمستقیم که در آن ها ارزش های اخلاقی با تجربه عملی تلفیق شده اند، تاثیر بیشتری نسبت به آموزش مستقیم کلاسیک دارند. این امر نشان دهنده اهمیت یادگیری تجربی و مشارکتی در تربیت اخلاقی دانش آموزان است. یافته ها همسو با نظریه های یادگیری اجتماعی و نظریه اخلاقی کولا است که بر نقش تجربه، مشاهده و تعامل اجتماعی در شکل گیری رفتارهای اخلاقی تاکید دارند. در مجموع، این پژوهش تاکید می کند که فعالیت های پرورشی غیرمستقیم، به ویژه فعالیت های گروهی، داوطلبانه و مشارکتی، ابزار موثری برای آموزش ارزش ها و مهارت های اخلاقی در مدارس هستند و می توانند به شکل ملموس رفتارهای مدرسه ای دانش آموزان را بهبود بخشند.

کلیدواژه ها:

آموزش مهارت های اخلاقی ، فعالیت های غیرمستقیم پرورشی ، رفتارهای مدرسه ای ، مشارکت دانش آموزان ، مسئولیت پذیری