روایت پژوهی تجربه مواجهه با پرخاشگری در کلاس

پژوهش حاضر، با رویکرد کیفی روایت پژوهی و هدف بررسی و تحلیل ژرفنای تجربه زیسته معلم (آموزگار پایه ششم ابتدایی با ۱۸ سال سابقه تدریس) از مواجهه مستمر با رفتار پرخاشگرانه یک دانش آموز (نام مستعار "آرش") در محیط کلاس، انجام گرفته است. این روایت پژوهی، که از طریق خودبازتابی های معلم، یادداشت های میدانی، مصاحبه های نیمه ساخت یافته با سایر همکاران و ثبت مشاهدات کلاس درس گردآوری شده، به دنبال درک عمیق تر از چگونگی درک، تفسیر، و واکنش معلم به پدیده ی پرخاشگری در بستر تعاملات روزمره آموزشی است. یافته های کیفی نشان داد که تجربه معلم در مواجهه با پرخاشگری آرش یک فرآیند پیچیده و چندوجهی بوده که از احساس ناتوانی و فرسودگی شغلی آغاز شده و با تلاش برای ریشه یابی و مداخله های مبتنی بر ارتباط عاطفی ادامه یافته است. مضمون اصلی تجربه، حول محور تنش مداوم بین حفظ نظم کلاس و لزوم همدلی با ریشه های رفتاری دانش آموز شکل گرفته است. معلم در ابتدا واکنش های سنتی نظیر تذکر، جابجایی صندلی و ارجاع به مدیریت را به کار گرفت، اما این روش ها تاثیر پایداری نداشتند و تنها به تشدید چرخه خشم و مقاومت در آرش منجر می شدند. نقطه عطف این روایت، تغییر نگرش معلم از «کنترل رفتار» به «فهم نیاز» بود. از طریق گفت وگوهای انفرادی، کشف شد که پرخاشگری آرش عمدتا ریشه در فقر توجه عاطفی در محیط خانواده و تلاش ناخودآگاه برای جلب توجه و ابراز وجود داشته است. پس از این کشف، استراتژی های معلم بر پایه ی ایجاد یک فضای امن و صمیمی تر، تفویض مسئولیت های مثبت اجتماعی (مانند کمک معلم در زنگ های تفریح) و آموزش مستقیم مهارت های ابراز خشم به شیوه سازنده متمرکز شد. این تغییرات، منجر به کاهش تدریجی دفعات و شدت رفتارهای پرخاشگرانه، افزایش تعاملات مثبت با همسالان و بهبود نسبی تمرکز آرش در کلاس شد. این روایت، بر اهمیت بازاندیشی مستمر معلم در مورد الگوهای رفتاری خود، نقش محوری همدلی در مدیریت چالش های رفتاری، و لزوم تبدیل کلاس درس از یک محیط کنترل گر به یک جامعه یادگیری حمایتی تاکید می کند.

کلیدواژه ها:

کلمات کلیدی: روایت پژوهی ، پرخاشگری ، کلاس درس ، تجربه زیسته معلم ، مدیریت رفتار ، همدلی ، خودبازتابی ، دانش آموز ابتدایی.