جایگاه و نقش زنان در دربار ایلخانان در مقایسه با خوارزمشاهیان

پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی جایگاه و نقش زنان در دربار ایلخانان در مقایسه با خوارزمشاهیان انجام شده است. زنان در طول تاریخ ایران، به ویژه در دربارهای سلطنتی، همواره نقشی موثر اما کمتر آشکار در عرصه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ایفا کرده اند. در دوره خوارزمشاهیان، ساختار سیاسی و درباری بیشتر بر پایه سنت های ایرانی و اسلامی استوار بود و جایگاه زنان محدود به حوزه خانواده سلطنتی و نقش های غیررسمی مشورتی بود. آنان بیشتر از طریق ازدواج های سیاسی، حمایت از نهادهای دینی و فرهنگی، و ایفای نقش در پیوندهای خاندانی بر قدرت تاثیر می گذاشتند. اما با ظهور ایلخانان، تحت تاثیر فرهنگ مغولی که مشارکت زنان در سیاست و اجتماع را مشروع تر می دانست، موقعیت زنان در ساختار قدرت ایران دگرگون شد. در این دوره، زنان نه تنها در تصمیم گیری های سیاسی و دیپلماتیک مشارکت داشتند، بلکه به عنوان مالکان اقتصادی، حامیان فرهنگی و حتی مدیران درباری ایفای نقش می کردند. بررسی منابع تاریخی همچون تاریخ جهانگشای جوینی و جامع التواریخ رشیدالدین فضل الله همدانی نشان می دهد که زنان ایلخانان توانستند نفوذی فراتر از نقش سنتی خود بیابند و در شکل گیری مشروعیت و تداوم قدرت حکومت سهم بسزایی داشته باشند. نتیجه پژوهش بیانگر آن است که تفاوت در مبانی فرهنگی، مذهبی و قومی دو حکومت، عامل اصلی تمایز در جایگاه و نقش زنان بوده است.

کلیدواژه ها:

زنان ، دربار ایلخانان ، خوارزمشاهیان ، قدرت سیاسی ، تاریخ ایران