اثر بازخورد تصویری و چند رسانه ای معلم بر انگیزش یادگیرندگان

زمینه و هدف: انگیزش یادگیری، سنگ بنای موفقیت تحصیلی است و یکی از موثرترین ابزارهای آموزشی برای تقویت آن، بازخورد معلم است. با تحول محیط های آموزشی و ظهور ابزارهای دیجیتال، بازخوردهای سنتی (کتبی/شفاهی) جای خود را به شیوه های نوین، به ویژه بازخورد تصویری و چندرسانه ای داده اند. هدف این مقاله، انجام یک مرور تحلیلی نظام مند برای بررسی اثربخشی این نوع بازخوردها بر ابعاد مختلف انگیزش (درونی و بیرونی) در یادگیرندگان است. روش شناسی: این مطالعه با رویکرد تحلیلی-مروری، مقالات پژوهشی مرتبط را از پایگاه های داده فارسی (نورمگز، مگیران، SID) و بین المللی (ERIC, Scopus, Web of Science) در بازه زمانی ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۳ جستجو کرد. واژگان کلیدی شامل «بازخورد چندرسانه ای»، «بازخورد تصویری»، «انگیزش تحصیلی»، «بازخورد معلم» و معادل های انگلیسی آن ها بود. در نهایت ۲۵ مطالعه تجربی و تحلیلی با کیفیت روش شناختی بالا (که عمدتا با ابزار PEDro ارزیابی شدند) انتخاب و مورد تحلیل ترکیبی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج تحلیل نشان داد که بازخورد تصویری و چندرسانه ای دارای اندازه اثر قوی و مثبت (میانگین ۰.۷۹ = ddd کوهن) بر انگیزش یادگیرندگان است. این بازخوردها از طریق کاهش ابهام شناختی (با نمایش بصری خطاها) و تقویت جو عاطفی مثبت (از طریق لحن صوتی معلم)، به ویژه بر مولفه انگیزش درونی (علاقه و لذت) تاثیر به سزایی دارند. همچنین، مشاهده بازخورد چندرسانه ای باعث افزایش خودکارآمدی یادگیرنده و در نتیجه، پایداری در وظایف چالش برانگیز می شود (محمدی و زارعی، ۱۴۰۲). بیشترین اثربخشی در بازخوردهایی مشاهده شد که شامل عناصر ویدئویی شخصی سازی شده و اشاره دقیق به راهبردهای بهبود بودند. نتیجه گیری: بازخورد تصویری و چندرسانه ای یک راهبرد آموزشی نوین و موثر برای تقویت انگیزش تحصیلی است. طراحان آموزشی و معلمان باید این ابزارها را به عنوان جایگزینی پویا و جذاب برای بازخوردهای متنی سنتی در نظر بگیرند تا تعامل و انگیزه یادگیرندگان در عصر دیجیتال را به حداکثر برسانند.

کلیدواژه ها:

بازخورد چندرسانه ای ، بازخورد تصویری ، انگیزش یادگیری ، خودکارآمدی ، معلم.