اثر خاک ورزی حفاظتی بر فعالیت های زیستی و آنزیمی خاک و خصوصیات فیزیولوژیکی ذرت (Zea mays L.) در شرایط تنش خشکی

به منظور بررسی اثر خاک ورزی حفاظتی بر فعالیت های زیستی و آنزیمی خاک و خصوصیات فیزیولوژیکی ذرت در شرایط تنش خشکی آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۴۰۲ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ایلام انجام شد. کرت های اصلی شامل: سه سطح خاک ورزی (بی خاک ورزی، کم خاک ورزی و خاک ورزی مرسوم) و کرت های فرعی شامل: پنج رژیم آبیاری ۱۰۰، ۷۵ و ۵۰ درصد ظرفیت زراعی خاک بصورت معمولی و ۷۵ و ۵۰ درصد ظرفیت زراعی خاک بصورت PRD متغیر بود. نتایج نشان داد که میزان رطوبت نسبی در سطح آبیاری ۱۰۰ درصد ظرفیت زراعی، بالاترین میزان (۶۲/۸۵ درصد)، و بیشترین میزان تجمع پرولین در سطح آبیاری ۵۰ درصد (۰۶/۲ میکرومول بر گرم وزن تر برگ)، و بیشترین میزان پرولین در روش کم خاک ورزی (۸۳/۱ میکرومول بر گرم وزن تر برگ) حاصل شد. همچنین بیشترین میزان فعالیت کاتالاز در بی خاک ورزی و آبیاری PRD ۵۰ درصد (۹۳/۱ تغییرات جذب در دقیقه در میلی گرم پروتئین)، بیشترین میزان فعالیت مالون دی آلدئید و آسکوربات پراکسیداز در آبیاری ۵۰ درصد (به ترتیب ۶۱/۱ نانو مول بر گرم برگ تر و ۱۳/۱ تغییرات جذب در دقیقه در میلی گرم پروتئین) و بیشترین میزان فسفاتاز قلیایی در بی خاک ورزی و آبیاری ۱۰۰ و PRD  ۷۵ درصد ظرفیت زراعی مزرعه (به ترتیب ۱۱/ ۴۳۰ و ۷۴/۴۱۷ میکروگرم پارانیتروفنیل فسفات در گرم خاک) بیشترین میزان این آنزیم فسفاتاز اسیدی، اوره آز و تنفس میکروبی در بی خاک ورزی و آبیاری ۱۰۰ درصد (به ترتیب ۴/۳۹۱ میکروگرم پارانیتروفنیل فسفات در گرم خاک و ۸۹/۷ میکروگرم نیتروژن بر گرم خاک در دو ساعت و ۱۱/۲میلی گرم کربن در روز) بود. به طور کلی، یافته ها نشان دادندکه ترکیب سیستم های بی خاک ورزی با تکنیک آبیاری PRD می تواند راهکاری موثر برای مدیریت تنش خشکی باشد. این روش ها پاسخ های دفاعی گیاه را تقویت کرده و شرایط زیستی مطلوب تری برای خاک فراهم می کند.

کلیدواژه ها:

آبیاری ناحیه ای ریشه ، آنزیم های خاک ، پاسخ های بیوشیمیایی گیاهان ، ذرت ، سیستم های زراعی حفاظتی