شناخت نور و رنگ در معماری اسلامی و تاثیر آن بر روانشناسی محیط

در مواجهه با آثار هنر اسلامی مشاهده می کنیم که کلیه اجزای اثر هنری از جمله نور و رنگ به گونه ای متفاوت از دیگر آثار هنری ارائه شده در طول تاریخ هنر جهان خلق شده اند. هنر یکی از راه های معرفت پیدا کردن بر عالم هستی است. شناسایی وجوه مختلف خود مراتبی دارد که "مشاهده" هستی امکان پذیر نیست مگر از طریق دیدن و از سویی دیگر بستگی مستقیم به نظرگاه هنرمند و شاکله روحی وی دارد. تجلی رمزگونه نور طبیعی در فضاهای عبادی مساجد قدیمی دگرگونی شگرفی در مکان ایجاد کرده و موجب افزایش کیفیت معنوی این فضاها شده است. این مقاله با مروری کوتاه بر روند ایجاد و گسترش روانشناسی محیطی و ارتباط آن با طراحی کالبدی سعی در معرفی این دانش نوین که بیش از سه دهه از عمر آن نمی گذرد، به معماران طراحان شهری و معماران طراحی منظر دارد در طول تاریخ همیشه منشا نوآوری ها و پدیده های نو در رابطه با نیازهای افراد و یا جامعه بوده که در نهایت به واقعیت گرائیده و با گذشت زمان روند تکاملی خود را طی کرده است. با توجه به ازدیاد جمعیت، آلودگی محیط زیست، محدود بودن منابع و در نهایت پیچیدگی های اجتماعی در دهه های گذشته بدون تردید بوجود آمدن و توسعه موضوع روانشناسی محیط معماری در جوامع شهری اجتناب ناپذیر بوده است. در این مقاله ضمن تحلیل رابطه معماری محیط و سلامت روان در عرصه روانشناسی محیط، به تدوین معیارهایی جهت سنجش کیفیت معماری محیط کالبدی پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

نور ، رنگ ، عناصر نورگیر ، هنر اسلامی ، روانشناسی محیط ، ادراک ، معماری ، رفتار محیطی