تحلیل سناریوهای آینده پژوهی برای مدیریت بحران های نوظهور در شیراز

کلان شهر شیراز در دهه های اخیر با دگرگونی های گسترده ای در عرصه های اجتماعی، اقتصادی و محیطی روبه رو بوده و هم زمان با این تحولات، مجموعه ای از بحران های نوظهور نیز بر پیکره مدیریت شهری آن سایه افکنده است. از جمله این بحران ها می توان به همه گیری های بهداشتی مانند کووید-۱۹، سیلاب های ناگهانی ناشی از بارش های شدید، تداوم خشکسالی و کم آبی، آلودگی های زیست محیطی و همچنین تهدیدات نوین فناورانه و سایبری اشاره کرد. ویژگی مشترک این نوع بحران ها، پیچیدگی، سرعت گسترش و غیرقابل پیش بینی بودن آن هاست که سبب می شود شیوه های سنتی مدیریت بحران پاسخگوی شرایط آینده نباشد. پژوهش حاضر با بهره گیری از رویکرد آینده پژوهی و تحلیل سناریو، در پی آن است که مسیرهای ممکن پیش روی شیراز را در مواجهه با بحران های نوظهور بررسی کند. برای این منظور ابتدا پیشران های کلیدی موثر بر آینده شهر شناسایی و سپس عدم قطعیت های بحرانی استخراج شد. بر اساس این چارچوب، چند سناریوی بدیل برای افق میان مدت طراحی گردید که طیفی از «تاب آوری هوشمند و مبتنی بر شبکه های مدیریتی هماهنگ» تا «شکل گیری بحران های زنجیره ای و چندلایه» را شامل می شود. تحلیل نتایج نشان داد که اتخاذ راهبردهای منعطف و کم حسرت، ایجاد سازوکارهای هشدار زودهنگام، توسعه زیرساخت های فناورانه و ارتقای هماهنگی نهادی، از مهم ترین اقداماتی است که می تواند ظرفیت مدیریت شهری شیراز را در برابر بحران های نوظهور ارتقا دهد. این پژوهش با ارائه بینش های کاربردی، می تواند به سیاست گذاران شهری در تصمیم گیری های راهبردی و برنامه ریزی برای آینده ای پایدار و تاب آور یاری رساند.

کلیدواژه ها:

آینده پژوهی ، تحلیل سناریو ، مدیریت بحران ، بحران های نوظهور