تحلیل چالش های کتب درسی فارسی دوره متوسطه اول بر اساس اهداف برنامه درسی ملی و رویکردهای نوین آموزشی

کتاب های درسی به عنوان ابزار اصلی اجرای برنامه های آموزشی و تربیتی، نقشی حیاتی در تحقق اهداف نظام آموزشی ایفا می کنند. درس زبان و ادبیات فارسی در دوره متوسطه اول، به دلیل تاثیر مستقیم بر هویت فرهنگی، مهارت های ارتباطی و توانایی تفکر انتقادی دانش آموزان، از اهمیتی استراتژیک برخوردار است. این مقاله با بهره گیری از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر تحلیل محتوای کیفی، به بررسی و واکاوی چالش های موجود در کتب درسی فارسی پایه های هفتم، هشتم و نهم می پردازد. مسئله اصلی پژوهش، شناسایی شکاف میان اهداف متعالی مندرج در اسناد بالادستی نظیر «برنامه درسی ملی» و «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» با محتوا، ساختار و رویکردهای آموزشی به کاررفته در این کتب است. یافته های حاصل از بررسی پیشینه پژوهش و تحلیل محتوای کتب نشان می دهد که چالش های عمده ای در زمینه هایی چون عدم توازن در پرورش مهارت های چهارگانه زبانی (با تاکید بیش از حد بر خواندن و دستور و غفلت از مهارت های شنیداری و گفتاری)، ضعف در طراحی فعالیت های پرورش دهنده تفکر انتقادی و خلاقیت، رویکرد سنتی و منفصل به آموزش دستور زبان، و شکاف میان محتوای آموزشی با دنیای زیسته و علایق نوجوانان وجود دارد. این مقاله در نهایت با جمع بندی چالش ها، پیشنهادهایی کاربردی برای بازنگری و بهسازی کتب درسی فارسی با هدف همسوسازی آن ها با نیازهای نسل جدید و اهداف کلان آموزشی کشور ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

تحلیل محتوای کتاب درسی ، فارسی متوسطه اول ، برنامه درسی ملی ، مهارت های زبانی ، تفکر انتقادی ، چالش های آموزشی.