تحلیل محتوای کتاب های درسی زبان انگلیسی از منظر اصول برنامه ریزی درسی و انطباق با نیازهای یادگیرندگان قرن ۲۱

هدف این پژوهش، تحلیل محتوای کتاب های درسی زبان انگلیسی دوره ی متوسطه در نظام آموزشی ایران (سری کتاب های Vision) بر اساس اصول برنامه ریزی درسی و میزان انطباق آن ها با مهارت ها و نیازهای یادگیرندگان قرن بیست و یکم است. در دنیای امروز که زبان انگلیسی به عنوان زبان بین المللی ارتباطات و علم شناخته می شود، کتاب های درسی نقشی حیاتی در شکل دهی به دانش، مهارت و نگرش زبان آموزان ایفا می کنند. این مقاله با استفاده از روش تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوا و با رویکردی توصیفی-تحلیلی، به بررسی ساختار، اهداف، محتوا، فعالیت ها و روش های ارزیابی این کتاب ها می پردازد. چارچوب تحلیلی این پژوهش بر اساس دو محور اصلی بنا شده است: ۱) اصول بنیادی برنامه ریزی درسی شامل نیازسنجی، تعیین اهداف، انتخاب و سازماندهی محتوا، راهبردهای یاددهی-یادگیری و ارزشیابی؛ ۲) مهارت های کلیدی قرن ۲۱ شامل تفکر انتقادی، خلاقیت، همکاری و ارتباط (۴Cs)، به همراه سواد دیجیتال و آگاهی فرهنگی. یافته های پژوهش نشان می دهد که اگرچه کتاب های مورد بررسی در رعایت برخی اصول ساختاری برنامه ریزی درسی مانند توالی منطقی و پوشش مهارت های چهارگانه زبانی (خواندن، نوشتن، شنیدن، صحبت کردن) تا حدودی موفق عمل کرده اند، اما در پرورش مهارت های سطح بالای شناختی و اجتماعی مورد نیاز قرن ۲۱ با کاستی های جدی مواجه هستند. فعالیت های ارائه شده عمدتا بر تمرین های کنترل شده و بازتولید دانش متمرکز بوده و فرصت های محدودی برای تفکر انتقادی، حل مسئله خلاقانه، همکاری معنادار و ارتباطات خودجوش فراهم می آورند. در نهایت، پیشنهاداتی برای بازنگری در محتوای کتاب های درسی، توانمندسازی معلمان و تلفیق فناوری های نوین در فرآیند آموزش زبان انگلیسی ارائه می گردد.

کلیدواژه ها:

تحلیل محتوا ، کتاب های درسی زبان انگلیسی ، اصول برنامه ریزی درسی ، یادگیرندگان قرن ۲۱ ، مهارت های قرن ۲۱ ، آموزش زبان ارتباطی.